Güney Kafkasya’da tarihi adım: Azerbaycanlı
ve Ermeni Gazeteciler “Barış Dili”nde anlaştı
62 ülkede temsilcisi olan uluslararası basın meslek
örgütü Küresel Gazeteciler Konseyi (KGK)
öncülüğünde 28-29 Nisan 2023 tarihlerinde
Gürcistan’ın başkenti Tiflis’te gerçekleştirilen
“Güney Kafkasya’da Barış ve Medyanın Rolü
Çalıştayı”, Azerbaycan ve Ermenistan’dan gelen
gazetecileri 35 yıldır süren gerilim ve savaş sonrası
ilk kez aynı masada buluşturdu.
Türkiye’den gelen ve Gürcistan’da bulunan
gazetecilerin de katıldığı çalıştayda, Güney
Kafkasya’da kalıcı ve sürdürülebilir barış için
gazetecilere tarihi önemde görev düştüğü ve
öncelikle medyada “nefret dilinin” ortadan
kaldırılması gerektiği görüşü tüm katılımcıların
imzasıyla yayınlanmasına karar verilen ortak
açıklama metninde yer aldı.
Gürcistan’ın başkenti Tiflis, Küresel Gazeteciler
Konseyi (KGK)’nin girişimiyle, “Güney
Kafkasya’da Barış ve Medyanın Rolü
Çalıştayı”na ev sahipliği yaptı. Çalıştayda,
Azerbaycan ve Ermenistan’dan gelen gazeteci
heyetleri ilk kez aynı masa etrafında buluşurken,
Türkiye ve Gürcistan’dan meslektaşları da Güney
Kafkasya açısından hayati önemdeki bu
buluşmada gözlemci olarak yer aldılar.
DİM: BARIŞ DİLİNE İHTİYAÇ VAR
Çalıştayın açılış konuşmasını yapan KGK Genel
Başkanı Mehmet Ali Dim, çalıştay önerisinin ilk
olarak Azerbaycan’dan geldiğini belirterek, “Bu
konuda 3-4 aylık bir çalışma yaptık. Bir hayli zor
oldu ama başardık. Bizim bu gayretlerimize moral
ve destek veren Türkiye Dışişleri Bakanı Sayın
Mevlüt Çavuşoğlu’na çok teşekkür ederim” dedi.
Dim, 35 yılı aşan bir süre içinde bölgede yaşanılan
acı olaylar, özellikle de 2020 yılındaki 2’nci
Karabağ Savaşı sonrasında bölge halklarının kalıcı
barış yönündeki kararlılığının arttığını belirterek,
“Savaşlar, bir haberle başlar, bir haberle biter.
Bugün burada bir savaşın ötesinde, uzun yıllara
dayanan ve çok acı veren bir çatışmayı
sonlandırmak adına biz gazeteciler ne yapabiliriz
bunu konuşmak için buluştuk. Medyada barış diline
acilen ihtiyaç var. Azerbaycan ve Ermenistan’dan
gelen meslektaşlarımıza gösterdikleri bu yapıcı
davranış nedeniyle özellikle teşekkür ediyorum ve
bu çalıştayın sonunda dünyanın büyük gerginlikler
yaşadığı bir dönemde bölgeye ve dünyaya umut
yüklü bir mesaj vereceğimize inanıyorum” dedi.
Türkiye’den en önemli gazeteciler Yavuz Donat ve
Ardan Zentürk ile başarılı TV gazetecisi Benan
Kepsutlu ve France24 muhabiri Ludovic de
Foucaud’un da çalıştaya katıldığını belirten Dim,
“Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan’dan da en
önemli gazeteciler buradalar. Hepimizin ortak
amacı Güney Kafkasya’da kalıcı barışın tesis
edilmesine katkı sağlamak. Bir gazeteci isterse
dünyayı değiştirebilir” dedi.
DONAT VE ZENTÜRK
Çalıştayın moderatörlüğünü üstlenen deneyimli
diplomasi ve savaş gazetecisi Ardan Zentürk,
“Burada toplanan gazetecilerin politik hedefleri
olmadığı açık bir gerçektir. Bizler burada, aksine,
politikacıları sorgulayan, onların barışı gündemden
uzaklaştıran tutum ve görüşlerine karşı zorlu
sorular üreten meslek insanları olarak toplandık.
Bunun uzun bir yolculuk olduğunu, kökleşmiş
düşüncelerin ancak sabırla değişebileceğine
inanıyoruz” diyerek açtığı çalıştayda dört ülkeden
toplam 20 gazeteci süre sınırı olmaksızın tek tek
söz alarak görüşlerini açıkladılar. Türkçe, Rusça ve
İngilizce simültane tercümeyle gerçekleşen
çalıştayda ilk olarak konuşan duayen gazeteci
yazar Yavuz Donat şunları söyledi:
“Bu masanın etrafındaki herkesin Mevlana’yı iyi
tanıdığını tahmin ediyorum. Onun çok ünlü bir
sözü, tam bu toplantı için söylenmiş görünüyor.
Mevlana, ‘dün, dünde kaldı, dünle beraber düne
dair ne kadar söz varsa gitti cancağızım, şimdi yeni
bir şeyler söylemek lazım’ der. Bugün bu
düşünceyle çalışmak durumundayız, dünün kötü
anılarına takılıp kalmamız, yarınımızın da bir kez
daha tehlikeye girmesine neden olacaktır. Oysa,
bizlere düşen, geçmişin acı tecrübelerinden ders
çıkartıp, yarını çocuklarımız için güzel kılmaktır.”
“TİFLİS’TE OLMASI GURUR VERİCİ”
KGK Tiflis Temsilcisi Avtandil Otinashvili de, bu
önemli çalıştayın Gürcistan’ın başkentinde
yapılmasından gurur duyduklarını belirterek, “Öneri
bize geldiğinde büyük bir onurla kabul ettik, çünkü
Güney Kafkasya’da Ermeni ve Azerbaycanlı
dostlarımızın ilk kez bir araya gelmesi için Tiflis’ten
daha uygun bir yer düşünülemezdi. Gürcü milleti
olarak, iki komşumuzun aralarındaki sorunları
çözmeleri, kalıcı barışa kavuşmaları için dün
olduğu gibi bugün ve yarın da elimizden geleni
yapmakta kararlıyız” dedi.
BARIŞ DİLİNDE UZLAŞMA
Çalıştayda söz alan Ermeni ve Azerbaycanlı
gazetecilerin “barış dili” ve kalıcı-sürdürülebilir
barış için medyaya hayati önemde görev düştüğü
görüşünde birleştikleri dikkat çekti.
Ermenistan heyeti adına konuşan Arminfo Haber
Ajansı Genel Yönetmeni Emmanuil Mkrtchyan,
savaşların kazananı olmadığını belirterek, “Güney
Kafkasya’da halklar savaştan yana değil. Artık
huzur içinde yaşama arzusu öne çıkıyor. Barış
sadece halk isteyince olmuyor. Kamuoyu baskısı
da çok önemli. Bu konuda biz de üstümüze düşen
ne varsa yapmaya hazırız. Medyanın gücünü barış
için kanalize etmek zorundayız” dedi.
Ülke heyeti adına konuşan Azerbaycan Basın
Konseyi Başkan Vekili Yegane Hajiyeva ve KGK
Azerbaycan Temsilcisi Elşad Eyvazlı da barışa
her zamankinden çok daha fazla ihtiyaç
duyulduğunu belirttiler. Hajiyeva, “Analar
ağlamasın, çocuklar babasız kalmasın. Herkes
üstüne düşeni yaparsa barışı tesis etmek asla zor
değil. Burada Ermeni meslektaşlarımız ile aynı
masada ilk kez buluştuk. Bu konuda Küresel
Gazeteciler Konseyi’ne teşekkür ederiz. Bu tarihi
bir adım ve devamının geleceğine inanıyoruz” dedi.
Gazeteciler, “melez savaşlar” çağında küresel
güçlerin medya ve sosyal medya üzerinden
gerçekleştirdikleri manevralara, barış için büyük
tehdit oluşturan yalan habere karşı ortak
mekanizmalar kurulmasında görüş birliğine
vardılar.
Ayrıca, bölge uluslarının birbirlerinin kültürel
yapılarını yakından tanımaları, barışın zeminini
oluşturacak ortak ekonomik projeler ve yatırımlar
konusunda destekleyici yayınlar yapılması da
kararlaştırıldı.
9 MADDELİK MUTABAKAT METNİ
Uzun müzakereler sonucunda Azerbaycan ve
Ermenistan heyetlerinin ortak karar ve onayı,
Türkiye ve Gürcistan’dan gazetecilerin de
destekleriyle çalıştay sonrası madde madde
tartışılarak oluşturulan 9 maddelik mutabakat
metninin Küresel Gazeteciler Konseyi tarafından
dünya kamuoyuna duyurulmasına karar verildi.
ORTAK AÇIKLAMA
Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye’den
(ülke isimleri İngilizce alfabetik sıraya göre
yazılmıştır) gelen gazetecilerin katılımıyla, Güney
Kafkasya’da Barış ve Medyanın Rolü Çalıştayı, 29
Nisan 2023 günü Tiflis’te gerçekleştirilmiştir.
Merkezi, Ankara-Türkiye’de bulunan, Türkiye’nin
medya alanında en önde gelen uluslarası sivil
toplum kuruluşu Küresel Gazeteciler Konseyi
(KGK) öncülüğünde düzenlenen kurultayda,
katılımcılar, Güney Kafkasya bölgesinde kalıcı
barışın ve karşılıklı anlayışın sağlanmasında
medyanın rolü konusunda geniş görüş alış-
verişinde bulunmuşlardır.
Çalıştayın, Ermenistan ve Azerbaycan’dan basın
mensuplarının ilk kez buluşması ve geniş zeminli
tartışma ortamı yaratması katılımcılar tarafından
önemle not edilmiştir. Gürcü ve Türk gazetecilerin
bu iletişimi güçlendiren ve ortak hedefler
doğrultusunda çalışmayı öngören Çalıştay’a
sağladıkları destek her türlü takdirin üstündedir.
1. Çalıştay, küresel sistemin, farklı stratejik
alanlarda yaşanılan gerginlikler nedeniyle
tıkanma noktasına geldiği bir süreçte, bölgesel
girişimlerin kalıcı barışı sağlayabileceğine
ilişkin umutları artırması açısından önemlidir.
2. Taraflar, küresel sistemin farklı stratejik
alanlarda yaşanılan çatışmalar nedeniyle derin
sarsıntı yaşadığı bir dönemde, Güney
Kafkasya’da kalıcı ve sürdürülebilir barışın
sağlanması konusunda fikir birliğine
varmışlardır.
3. Taraflar, bütün aşırıcı akımlara ve şiddeti,
çatışmayı, terörü destekleyen bütün fikir ve
görüşlere karşıdır, bu yoldaki girişim, çaba,
plan ve kışkırtmalar ile ortak mücadeleyi ilke
edinmektedirler.
4. Taraflar, “KAFKASYA KAFKASYALILARINDIR
ve sorunların çözümü Kafkasya halklarının
ortak çözüm arayışlarından geçer” ilkesine
bağlılıklarını bir kez daha açıklarlar.
5. Bu kararlılık doğrultusunda taraflar, bölgesel
basın/yayın kuruluşlarında her türlü nefret
dilinin ortadan kaldırılarak intikamcı görüşlerin
propagandasının sonlandırılması, gelecek
kuşaklara, birlikte barış içinde yaşama ilkesinin
benimsetilmesi yönünde yayıncılık ilkelerinin
belirlenmesinde fikir birliğine varmışlardır.
6. Bu fikir birliği doğrultusunda hiçbir millet
hakkında aşağılayıcı, ötekileştirici ve şiddeti
özendirici dil kullanılamaz. Taraflar, asırlardır
bir arada yaşayan Güney Kafkasya uluslarının
gelecekte de karşılıklı saygı kuralı zemininde
ve barış içinde bir arada yaşayacaklarına
dönük inançlarının altını çizerler.
7. Taraflar, aynı zamanda, Güney Kafkasya’da
birikmiş olan sorunların, halkların birbirlerini
daha yakından tanımasıyla çözülebileceğine
inanmaktadırlar. Bu nedenle, medya
kuruluşlarının ulusal kültürlerin diğer
kamuoyları tarafından yakından tanınması
yönündeki çalışmalarının hayati öneme sahip
olduklarına inanırlar.
8. Taraflar bölgedeki barış için en büyük
tehditlerden birinin, yalan haber olduğunda
birleşmiştir. Dezenformasyon ile mücadelenin
esas olduğunda inanmaktadırlar. Bu konuda
en hızlı şekilde bir doğrulama mekanizmasının
kurulmasını, bu süreçte özellikle Gürcü
meslektaşlarının görev almasını önemle
arzulamaktadırlar.
9. Taraflar, bölge ulusları arasında sıcak ve
barışçı işbirliğinin güçlü ekonomik bağlardan
kaynaklandığına inanmaktadırlar. Bu nedenle,
tüm ulusal medya kuruluşlarının ortak
ekonomik projeler, yatırım planlamaları, üretim
ve istihdamı artıracak politikalar, çevre
sorunları ile özellikle turizm alanındaki
haberleri artırmaları, bu konularda karşılıklı
haber alış-verişinin artırılması gerektiğini
kararlaştırmışlardır.
Ermenistan ve Azerbaycan’dan basın
mensuplarının bu ortak görüşlerine Gürcistan ve
Türkiye’den meslektaşları da katılmaktadır.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.
İMZA KOYANLAR
TÜRKİYE adına:
1. Mehmet Ali Dim (KGK Genel Başkanı)
2. Yavuz Donat (Duayen Gazeteci Yazar)
3. Ardan Zentürk (Diplomasi ve Savaş Gazetecisi)
4. Benan Kepsutlu (TV Gazetecisi)
5. Ludovic De Fuocus (France24 Muhabiri)
AZERBAYCAN adına:
1. Elshad Eyvazlı (Parlamento Gazetecileri Birliği
Başkanı - Bakü)
2. Yegana Hajiyeva (Basın Konseyi - Bakü)
3. Khatai Azizov (AZERTAC)
5. Haji Khalilov (qafqazmedia.com)
6. Adnan Hüseyin (News.az - Bakü)
GÜRCİSTAN adına:
1. Avtandil Otinashvili (editor in chief News Day
Georgia)
2. Malkhaz Gagua (editor in chief newspaper
Resonance)
3. Ketevan Khositashvili (Director of the Kvira.ge)
4. Liana Jorjoliani (journalist of the
Newcaucasus.ge)
5. Rusudan Gvazava, (editor-in-chief of the
Geodigest.ge)
ERMENİSTAN adına:
1. Emmanuil Mkrtchyan (Director of the Arminfo)
2. Zaruhi Ghukasyan (Editor in chief of the
Arminfo)
3. Miranda Oganezovan (Argümanlar ve Gerçekler
- AIF)
4. Van Baiburt (Editor in chief newspaper Vrastan)
5. Gayane Bostanjyian (Newspaper Vrastan)