Türkiye’de Ağustos ayında işsizlik oranı, geçen yılın aynı ayında %11,8 iken 2,2 puan azalarak %9,6 olarak gerçekleşti. Bir önceki ay ile kıyaslandığında ise arındırılmış işsizlik oranının 0,4 puan azaldığı görülmektedir. Genç nüfusta işsizlik oranı %18 olurken; geniş tanımlı işsizlik ölçütü olan atıl işgücü oranı, önceki aya göre %22,4'ten %19,8'e geriledi.
Kıyaslanabilir dönemler olan Ağustos 2021 – Ağustos 2022’ye baktığımız zaman ilgili dönemler arasında işgücüne katılım oranında arındırılmış verilerle 1,5 puanlık artış olduğu görülmektedir. 2021’in benzer döneminde 32 milyon 864 bin kişi olan işgücü, Ağustos 2022’de 34 milyon 326 bin kişi olmuştur. İşgücüne katılım oranı ise %51,5’ten %52’e yükselmiştir. Yine mevsim etkilerinden arındırılmış verilere bakıldığında; istihdam oranı geçen yılın aynı dönemine göre 2,5 puan artarak %47,9 olurken, mevsim etkilerinden arındırılmış istihdamda ise önceki aya göre 366 bin kişilik bir artış söz konusudur.
Mevsim etkisinden arındırılmış işgücüne ilişkin tamamlayıcı göstergeler, Ağustos 2020 - Ağustos 2022
TÜİK verilerinde görülen düşüşe rağmen, gerek İŞKUR işsizlik ödeneği başvurularındaki değişim, artan bir işsizlik eğilimine işaret etmektedir. İŞKUR’a göre kayıtlı işsiz sayısı Eylül 2022 itibarıyla aylık bazda %1,8 azalarak 3,3 milyona ulaştı. İŞKUR rakamları tam olarak TÜİK'in açıkladığı resmi işsizlik rakamları ile eşleşmez, ancak genel eğilimlerin tipik olarak uyumlu olması beklenir. Atıl işgücünün %19,8 olduğu bir ortamda, bu oranlar toplamda 6,8 milyonluk bir işsizliğe denk gelmektedir. Dar kapsamlı işsizlik tanımına uyan kişi sayısı 3,3 milyon olduğuna göre (iş arayıp bulamayan) TÜİK verilerine göre 3,5 milyon kişi de iş aramaktan vazgeçmiş durumda. Ücretlerin enflasyon ve döviz kuru karşısında bu kadar eridiği bir ortamda üniversite mezunları da beklentileri karşılanmadığı için iş bulmakta zorlanmaktadırlar.
Yılbaşında çok ciddi bir asgari ücret artışı bekleniyor. Ekonomi yönetimi ve hükümet tarafından yapılan açıklamalar, bu zammın hiçbir şekilde enflasyonun altında kalmayacağı yönünde. Hatırlanacağı gibi Ocak 2022’de %50’lik, Temmuz 2022’de de %30’luk bir asgari ücret zammı gerçekleştirilmişti. Ocak – Haziran 2022 enflasyonu %42,4 olarak gerçekleştiği için, Temmuz ara zammı aslında ilk 6 aylık enflasyonun altında kalmış oldu. Yılın ikinci 6 ayındaki yarıyıl enflasyonunu ise %21,9 olarak tahmin ediyoruz. İlk 6 aydaki enflasyon altında kalan kısmın da zamma ekleneceğini varsayarsak, asgari ücret artışının en az %35 oranında olabileceğini, seçim etkisinden dolayı daha üst bantlarda zam gerçekleşebileceğini hesap ediyoruz. Bu da asgari ücretin 2023 yılı için 7700 TL veya biraz daha üzerinde (tahminen 8000 TL üzerinde) olabileceğini gösteriyor.
Ekonomide talep eksikliği söz konusu olur ve firmalar asgari ücret zammını ürün ve satış fiyatlarını, satış hacimleri aşağı düşmeyecek şekilde, artırma esnekliği bulamazsa bu artan işgücü maliyeti işsizlikte artış olarak yansıma bulabilir. Aslında bu üretkenlik artışı sağlanmadan yapılan düzenleme ve zamların getirdiği durumun bir yansımasıdır ve temel olarak işgücü piyasamızdaki yapısal eksikliği yansıtmaktadır.
Türkiye'de İşsizlik Oranı, %; Katılım oranı ve çalışan sayısı
Kaynak Enver Erkan / Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı