İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) ve S&P Global’in açıkladığı verilere göre; ekim ayında imalat PMI 46,9’dan 46,4 seviyesine geriledi. Manşet PMI, üst üste sekizinci ayda 50 eşik değerinin altında kalarak sektör performansında keskin bir yavaşlamaya işaret etti. Bu yavaşlama, Mayıs 2020'den bu yana görülen en belirgin yavaşlama oldu. Geçen yılın ekim ayında ise PMI 51,2 seviyesinde gerçekleşmişti. Yeni siparişlere olan talebin azlığı nedeniyle 13. aya ulaşan momentum kaybının devam etmesi, işletme koşullarındaki bozulmada etkili oldu.
PMI verisinin ayrıntılarına bakacak olursak; yeni siparişler 43 endeks değerinden 43,5’e gelmesine rağmen belirgin ivme kaybı devam etti. Benzer şekilde, yeni ihracat siparişleri de belirgin şekilde yavaşladı. Üretim, istihdam ve satın alma faaliyetleri sınırlıydı. Talepteki zayıflık üretim tarafını etkiledi. Ancak üretimdeki yavaşlama mayıs ayından bu yana en ılımlı seviyede ölçüldü. Ekim ayında üreticiler yeni siparişlerdeki yavaşlamayı satın alma faaliyetlerine ve çalışan sayılarına da yansıttı. Bu nedenle istihdam bileşeninde de gerileme görülmektedir. Tedarikçi teslimat süreleri 34 ay sonra ilk kez kısaltıldı. Girdi alımlarındaki düşüş, tedarik zincirleri üzerindeki baskıyı hafifletmeye yardımcı oldu ve teslimat sürelerinin azalmasında rol oynadı.
Girdi maliyetleri ve nihai ürün fiyatları ekim ayında keskin bir şekilde artmaya devam etti. Ancak her ikisinde de enflasyon bir önceki aya göre düşüş gösterdi. Girdi maliyetlerindeki artış, büyük ölçüde para birimindeki zayıflıktan kaynaklandı ve enerji ve hammadde fiyatlarındaki artışlar da bildirildi. Firmaların girdi maliyetlerindeki artışı müşterilerine yansıtmasıyla birlikte bitmiş ürün fiyatları da yükseldi.
Türkiye PMI Endeksi. Kaynak: Kaynak: İstanbul Sanayi Odası, S&P Global, Tera Yatırım
Geçen hafta yapılan ekonomik eğilim anketlerinde, son 3 aydaki mevcut durum önümüzdeki 3 ayla kıyaslandığında ciddi düşüş beklentileri vardı. Açıklanan PMI verilerinin detaylarında önümüzdeki dönem siparişlerdeki düşüşün netleştiği görülüyor. PMI, 3Ç22'de başlayan yavaşlamanın, özellikle verilerin sanayi üretimi ile yüksek düzeyde ilişkili olması nedeniyle, 4Ç22'de artan bir ivmeyle devam ettiğini ortaya koyuyor. Fiyatlara bakıldığında ise hem talepteki yavaşlama hem de küresel emtia fiyatlarındaki gerileme birim maliyet beklentilerini düşürmüş görünüyor. Talebin yavaşlamaya devam ettiği bir ortamda arz baskıları da yoğun şekilde devam ettiği için faaliyet ve fiyatlarla alakalı belirsizlik sürmektedir. Tüm veriler açıkça bir yavaşlamaya işaret etse de, para ve maliye politikalarının büyümeyi desteklemek için bu eksende devam edebileceğini düşünüyoruz.
Kaynak: Tera Yatırım-Enver Erkan
Hibya Haber Ajansı
