9132,8%1,12
34,54% 0,23
36,42% 0,22
2958,46% 0,81
4958,14% 0,59
Türkiye’de cari işlemler dengesi, ağustos ayında ticaret dengesinin enerji fiyatlarındaki küresel ralliden darbe almasıyla art arda 10. ayda da açık pozisyonunda kaldı.
Türkiye’de cari işlemler dengesi, ağustos ayında ticaret dengesinin enerji fiyatlarındaki küresel ralliden darbe almasıyla art arda 10. ayda da açık pozisyonunda kaldı. Aylık bazda 3,11 milyar dolar olarak açıklanan cari açık rakamı 3,2 milyar dolar açık olan piyasa medyan beklentisine paralel gerçekleşmiştir. Cari işlemler dengesi bir önceki yılın aynı ayında 1,1 milyar dolar fazla vermişti. Bu yılın ilk sekiz ayındaki açık 39,7 milyar dolara genişlerken, 12 aylık toplam cari açık Temmuz’daki 36,7 milyar dolardan ağustosta 40,9 milyar dolara genişledi. Enerji hariç cari açık ağustos ayında 4 milyar dolar fazla verirken (Ağustos 2021’de 4,7 milyar dolar fazla), altın ve enerji hariç cari açık ise 6,3 milyar dolar fazla (Ağustos 2021 4,9 milyar dolar fazla) vermiştir.
Cari açık aylık ve yıllık kümülatif bazda beklenti dahilinde gerçekleşmiş görünüyor. Bu görünümde de cari açıktaki genişlemede yine dış ticaret açığındaki artış etkili olmuştur. Mal ticaretindeki açık 9,7 milyar dolar oldu. Dış ticaret açığı son derece yüksek seyrederken, ağustos verileri ve öncü eylül verileri bozulmanın devam ettiğini gösteriyor. İhracatın artış trendi aylar geçtikçe yavaşlıyor. AB ve dünyada resesyon baskılarının artması, temel pazarımız olan AB başta olmak üzere ihracatımızda sekteye neden olacaktır. İhraç mallarımızın döviz cinsinden değeri de girdi maliyeti nedeniyle dolardan etkileniyor. EURUSD paritesindeki değer kaybının yansıması da, Euro cinsinden ihraç ettiğimiz için gelirimizin azalması, dolar cinsinden ithal ettiğimiz için de giderimizin artması demek oluyor. 2022’nin geri kalanında ve 2023’te ihracatın zorlanmaya, ithalatın da enerji fiyatlarında yükselme nedeniyle artışının devam etmesini bekleriz.
Şimdilik cari açığın mevcut seviyelerde kalabilmesi anlamında turizm gelirlerindeki artışın olumlu bir katkısı var. Turizm geliri 5,1 milyar dolar olurken, hizmetler 7,2 milyar dolar fazla verdi. Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre yabancı turist varışları ağustos ayında yıllık yüzde 58,3 artmıştı.
Finansman tarafında doğrudan yatırım kaynaklı net girişler ağustos ayında 573 milyon dolar olarak gerçekleşirken, portföy tarafında 812 milyon dolar net giriş olduğu görülmektedir. Hisse senetlerinde net alış 761 milyon dolar olurken, borçlanma araçlarında ise 6 milyon dolarlık net satış yapılmıştır. Net hatalar ve noksan veya kaynağı bilinmeyen sermaye hareketleri, ocak-ağustos döneminde 28,3 milyar dolar olarak gerçekleşti, bu da neredeyse bir önceki ayın kümülatif net hata noksan girişine 3,96 milyar dolarlık bir ekleme yapmış oluyor. Resmi rezervler ise 10.8 milyar dolar yükseldi.
Finansmanda ciddi sorunun devam ettiğini gözlemliyoruz. Doğrudan yatırım ve portföy tarafında sene genelinde çok az giriş bulunmakta. Bu nedenle de cari açığın genel finansmanının çoğu net hata ve noksan kaleminden geliyor. Bu durumu cari denge profili açısından olumsuz olarak değerlendiriliyor, normal ve sürdürülebilir olmadığını düşünüyoruz.
Türkiye'nin C/A hesabı, milyon ABD doları, 12 aylık. Kaynak: TCMB, Tera Yatırım
Merkez bankası, bir sonraki faiz belirleme toplantısını 20 Ekim'de yapacak ve bu yılın nihai enflasyon raporunu da PPK toplantısından bir hafta sonra, bu ay sonunda yayınlayacak. Banka, ekonomik aktivitedeki yavaşlamayı gerekçe göstererek gösterge faiz oranını son iki ayda kümülatif 200 baz puan indirmişti. Eylül ayında yayınlanan orta vadeli programa göre, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin Şubat ayında başlamasından bu yana enerji fiyatlarındaki yükselişin körüklediği dış ticaret açığının bu yıl 105 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Yeni ekonomi programı cari fazla verileceğine ve buna göre de enflasyonun düşeceği esasına dayanıyordu. Ancak bu modelin işlerlik kazanması için geçerli şartlar, cari açıktaki derinleşmeden dolayı gerçekleşmemiş durumda. Cari işlemler açığının gelecek aylarda da artarak devam etmesini ve yıl sonunda 55 milyar dolar seviyesine ulaşmasını bekliyoruz. Bu da döviz ve enflasyon tarafında baskının sürmesine neden olacaktır.
Kaynak: Tera Yatırım-Enver Erkan
Hibya Haber Ajansı
