KPMG Türkiye’nin dünya ve Türkiye’nin turizm sektörünü veriler ışığında değerlendirdiği “Turizm Sektörel Bakış” 2022 yılı raporu yayımlandı. Raporda yer alan verilere göre pandemi döneminde tamamen kaybedilen 2020 yılının ardından 2021 yılında sektör yaralarını sarmaya başladı. Turizm sektöründe faaliyet gösteren tüm aktörlerin derinden etkilendiği iki yılın ardından aşılamanın yaygınlaşması ve sınırların açılması sektöre can suyu oldu. 2021 yılında gerçekleşen uluslararası seyahat sayısı 400 milyon seviyesinden 415 milyona yükseldi. 2020 yılında 4,8 trilyon dolar büyüklüğe sahip olan sektör 2021 yılını 5,8 trilyon dolar büyüklükle kapattı. Rakamlar artıyor olsa da hala pandemi öncesi dönemin altında. Uluslararası seyahat sayısı, pandemi öncesi dönem olan 2019 yılının yüzde 72 altında kalırken aynı yıl sektörün küresel büyüklüğü 9,6 trilyon dolar seviyesindeydi.
Türkiye en az kayıp yaşayan ülkeler arasında
Pandemi sürecinde sektörde G20 ülkeleri içinde en az kayıp yaşayan ülkeler bazında bakıldığında; ilk sırayı Filipinler, Hollanda, Meksika, Kanada ve Türkiye’nin aldığı görülüyor. Tıpkı dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de sektör yaralarını sarmaya başladı. Türkiye’nin turizm geliri, pandemi etkisinin olumsuz yansımalarının sürdüğü 2021’de bir önceki yıla göre yüzde 103 artarak 24,4 milyar dolara yükseldi. Turizm gelirleri bu yılın ikinci çeyreğinde de bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 190 artarak 8,7 milyar dolar oldu.
“Yaşanan toparlanma pandemi öncesindeki seviyelerin hala çok altında”
KPMG Türkiye Turizm Sektörü Lideri, Vergi Bölümü Şirket Ortağı Mert Öner yaptığı değerlendirmede, “Turizm; konaklama, ulaşım, turistik yerler, seyahat şirketleri ve daha fazlası dâhil olmak üzere birçok aktörü bünyesinde barındırmaktadır. Bu nedenle salgınlar, terör saldırıları, doğal afetler, siyasi olaylar gibi krizlerden en çok etkilenen sektörlerden de birisidir. Çünkü bireyler öncelikle vazgeçilmez ihtiyaçları olan temel ihtiyaçlarını ve güvenlik ihtiyaçlarını karşılıyor ve seyahat talebini erteliyor. Küresel olarak turizmin GSYİH’ye doğrudan katkısı 2021 yılında yaklaşık 5,8 milyar dolardı. Turizm, küresel GSYİH’ ye önemli ölçüde katkıda bulunsa da 2020 yılının başlarında başlayan küresel koronavirüs pandemisinden ciddi şekilde etkilendi. Ancak sektörün kârlılığı da göz önüne alındığında, birçok ülke seyahat ve turizmin gelişmesini sağlayan politikalara yatırım yapma konusunda teşvik vermeyi sürdürdü. Pandeminin 2020 yılında büyük darbe vurduğu turizm sektörü 2021 yılında yaralarını sarmaya başlasa da yaşanan toparlanma pandemi öncesindeki seviyelerin hala çok altında. Sektörün pandemi öncesindeki seviyelere 2024 yılı veya sonrasında ulaşılacağı öngörüsünde bulunuluyor.” dedi.
Yabancıların ortalama gecelik harcaması 81 dolar
İkinci çeyrekte turizm gelirinin (cep telefonu dolaşım ve marina hizmet harcamaları hariç) yüzde 83,8’i yabancı ziyaretçilerden, yüzde 16,2’i ise yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde edildi. Bu çeyrekte yapılan harcamaların 6,2 milyar dolarını kişisel harcamalar, 2,4 milyar dolarını ise paket tur harcamaları oluşturdu. 2021 yılı genelinde; geceleme yapanların ortalama gecelik harcaması 66 dolar, yabancıların ortalama gecelik harcaması 73 dolar, yurt dışında ikamet eden vatandaşların ortalama gecelik harcaması ise 50 dolar oldu. 2022’nin ikinci çeyreğinde ise geceleme yapan yabancıların ortalama gecelik harcaması 81 dolar, yurt dışında ikamet eden vatandaşların ortalama gecelik harcaması ise 65 dolar oldu.
Turizm gelirlerinin toplam ihracat içindeki payı da iyileşiyor
Türkiye’nin turizm gelirlerinin toplam ihracat içindeki payını gösteren verilerde de pandemi öncesine dönüş mevcut. 2020 yılında ihracat hacmi 169,7 milyar dolar, turizm gelirleri ise 12,1 milyar dolar iken pandeminin etkilerinin kaybolmaya başladığı 2021 yılında bu rakamlar sırasıyla 225,3 milyar dolar ve 24,5 milyar dolar olarak gerçekleşti. 2021 yılının son çeyreğinde yaşanan toparlanma ile turizm gelirlerinin toplam ihracattaki payı yüzde 10,9 oldu. 2022 yılının ikinci çeyreğinde ihracat gelirleri 125,9 milyar dolar iken turizm gelirleri 8,7 milyar dolar olarak gerçekleşti. 2022’nin ilk çeyreğinde Rusya ve Ukrayna haricindeki tüm pazarlarda pandemi öncesine dönüş turizm gelirlerinin toplam ihracata oranını da beklenen seviyelere çekti.
Rus ve Ukraynalı turistlerin sayısı azaldı
2021 yılında Türkiye’nin en çok turist ağırladığı 5 ülke sırasıyla Rusya, Almanya, Ukrayna, Bulgaristan ve İran oldu. Rusya ve Ukrayna’dan gelen turistler ise toplam pazarın yaklaşık yüzde 30’unu oluşturuyor. Rusya - Ukrayna krizi Türkiye’yi çok farklı boyutlarda etkiledi. Bu etkilerin en çok hissedildiği sektörlerden biri ise turizm sektörü. 2022 yılının ilk yarısına bakıldığında birçok ülkenin ziyaretçi sayıları pandemi öncesi dönem olan 2019 yılı rakamlarının da üzerine çıkmışken Rusya ve Ukrayna ziyaretçi sayıları 2019 yılının bir hayli altında kaldı. Mayıs 2019 ve Temmuz 2022 karşılaştırıldığında Almanya’dan gelen ziyaretçi sayısı yüzde 20 artarken Rusya ve Ukrayna’dan gelen ziyaretçi sayısı sırasıyla yüzde 32 ve yüzde 70 azaldı.
