Temel cinsiyet hormonlarından biri olan ve ‘kadınlık hormonu’ olarak da bilinen östrojenin azalmasıyla birlikte kadınlar yaşamlarının farklı bir evresine adım atıyor. Menopoz olarak adlandırılan bu dönemde, pek çok kadında çeşitli endişeler oluşabiliyor. Sürecin, bir hastalık ya da eksiklik olarak görülmemesi gerekiyor ve uzman yardımı ile daha konforlu atlatılması sağlanabiliyor. Kadınların rutin tetkiklerini yaptırması ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları kazanması, menopoz evresini sağlıklı ve mutlu geçirmeye katkı sağlıyor. Memorial Şişli Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. Hazel Çağın Kuzey, “Dünya Menopoz Günü” nedeniyle menopoz süreci hakkında bilgi verdi.
“Östrojen tükendi, kadınlık bitti” anlayışından kurtulun
Bir kadının 12 ay boyunca adet görmemesi anlamına gelen menopoz, adet döngülerinin sonunu işaret eden zamandır. Bu dönemde önce yumurtalıklardaki folikül miktarı ve östrojen üretimi azalır; östrojen üretiminin zamanla kesilmesine bağlı olarak yumurtalıklar küçülür ve adet döngüsü sona erer. Östrojenin varlığı; cilt elastikiyeti, genital bölgenin daha sağlıklı olması ve kalp damar hastalıkları riskini azaltması bakımından önemlidir. Ancak bu vücut için çok önemli olan hormonun tükenmesine bağlı olarak kadınlarda bazı hastalıklara yatkınlık da artar. Sıcak basması, odaklanmada zorluk, kemiklerde kırılganlık, depresyon, sinirlilik, vajinal kuruluk, damar sertliği ve cilt sorunları gibi problemler ortaya çıkabilir. Öncelikle “Östrojen tükendi, kadınlık bitti” anlayışından sıyrılmak önemlidir. Bu dönemi sağlıklı ve huzurlu geçirmek kişinin kendisine bağlıdır, kadınların bazı noktalara dikkat etmeleri önemlidir.
Rutin muayenelerinize özen gösterin
Menopoz sürecinde, özellikle kemikleri ve kasları güçlendirecek sporlar tercih edilmelidir. Çünkü menopoz döneminde östrojenin azalması ve tükenmesi kemikleri ve kasları olumsuz etkileyebilir. Bunun yanında bu dönemde metabolizma eskisi gibi hızlı çalışmadığından kilo verememe, kilo alma gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle bir beslenme ve diyet uzmanından destek alınmalıdır. Menopoz süreciyle birlikte genital organda da değişiklikler olabilir. Vajinal kuruluk görülmesi doğaldır. Ayrıca idrar kaçırma gibi sorunlar oluşabilir. Bu nedenle kadınların menopoz öncesi ve menopoz sürecinde mutlaka yakından takip edilmesi gerekmektedir. Ayrıca menopoz ile birlikte kadın kanserlerine daha açık hale gelinebilir. Rutin jinekolojik muayenelerin ve testlerin yapılması kanserlerde erken teşhis ya da önleme açısından önemli bir rol oynamaktadır.
Erken menopozda sık aralıklı kontrol
Bazı kadınlar normalinden daha erken menopoz sürecini yaşayabilir. Genellikle 45 yaş öncesinde yaşanan menopoza ‘erken menopoz’ denilmektedir. Bazen bunun bir sebebi olmazken, otoimmün hastalıklar, radyoterapi-kemoterapi, enfeksiyonlar, kürtaj, aşırı şişmanlık ya da aşırı zayıflık, hipotiroidizm erken menopoz oluşturabilir. Bazı cerrahiler örneğin yumurtalıkların alınması da menopoza sebep olabilir. Erken menopoz olunursa östrojen tedavisi uygulanır. Ancak bu tedavi sürecindeyken kadın hastalıkları ve doğum uzmanıyla daha sık aralıklarla kontroller gerçekleştirilir.
Hormon tedavisi kar zarar oranı hesaplanarak verilir
Menopoz döneminde hormon tedavileri eskisi kadar sık kullanılmamaktadır. Hormon tedavilerinin meme kanseri riskini artırabileceği ya da kalp damar sistemine olumsuz etki edebilmesi konusunda şüpheler hastalarda endişe kaynağı olabilmektedir. Bu risk çok yüksek olmasa da hormon tedavisi öncesi fayda ve zarar hesaplaması yapılmalıdır.
Menopozun olumsuz etkilerini azaltmak için…
Menopozun kadınların üzerindeki olası olumsuz etkilerini azaltmanın yolları şöyle sıralanabilir:
