Küresel piyasalar

Dün piyasalarda neler oldu? 2022 yılında, küresel hisse senedi piyasalarında 10 yılı aşkın süredir gerçekleşen en yüksek kayıplar yaşandı. S&P 500 %20, Nasdaq %33, Dow Jones ise %10 değer kaybı yaşadı. Yılın son işlem gününde teknoloji hisselerinin öncü olduğu satıcılı bir seyir izlendi. Noel tatili nedeniyle yılın son işlem gününde de düşük hacim gözlemlendi. İşlem hacminin düşük olduğu günde Nasdaq endeksi %0,10 düşüşle 10.466,48 seviyesinden kapanırken, S&P 500 endeksi %0,25 düşüşle 3.839,50 seviyesinden günü tamamladı. Değer kazanan tek sektör %0,74 ile enerji olurken en çok değer kaybeden sektörler ise %-1 ile emlak, %-0,96 ile altyapı ve %-0,75 ile ham madde oldu.

Dow Jones endeksi ise %0,22 değer kaybıyla 33.147,25 seviyesinden kapandı. Değer kazanan tek sektör enerji olurken en çok değer kaybeden sektörler ise %-0,51 ile ham madde ve %-0,46 ile temel tüketim oldu. Novavax hisseleri geliştirdikleri Covid-19 aşıları ile beraber veya ayrı alınabilecek grip aşılarında 2. Faz çalışmalarına başladıklarını belirtmesi ile birlikte %5,76 değer kazandı. Tencent'in de yatırımcılarından biri olduğu broker ve varlık yönetimi şirketi Futu Holdings, regülatörler tarafından yasadışı aktivitelerine açıklama getirmesi gerektiğini söylemesi gerektiğinden sonra şirket Çin Sermaye Piyasaları kurulu ile gerekli önlem ve aksiyonları alacağını belirtti ancak hisseleri %31 değer kaybetti. Faiz beklentilerine hassasiyeti yüksek olan 2 yıllık tahvil faizleri %4,35 seviyesinde ılımlı yatay seyrederken, 10 yıllık tahvil faizleri de %3,88 seviyesine yükseliş gösterdi. VIX endeksi ise 0,23 puan yükselişle 21,67 seviyesinde gerçekleşti.

Bugün ne bekliyoruz? Bu sabah Asya cephesinde de genel olarak karışık seyir hakim. Bugün açık olan Asya piyasalarında Kospi’de %0,04, Endonezya’da %0,22 negatif seyir görülürken, Hindistan’da Nifty 50 Endeksinde %0,58 artış görülüyor. ABD vadeliler cephesinde ise işlem geçmiyor. Bugün Euro Bölgesi’nde imalat PMI verisinin revizyonu takip edilecek. Öncü olarak 0,7 artışla 47,8 seviyesine yükselen verinin aynı seviyede teyit edilmesi öngörülüyor.

Gelecek gündemde neler var? Yarın ABD’de inşaat giderleri verisine ek olarak imalat PMI verisinin revizyonu takip edilecek. İnşaat giderleri Kasım ayı verisinin aylık bazda %0,4 düşüş kaydetmesi öngörülüyor. İmalat PMI Aralık ayı verisinin revizyonuna ilişkin olarak ise piyasa beklentisi bulunmuyor. Hatırlanacağı üzere öncü veri aylık bazda 1,5 puan düşüşle 46,2 seviyesine geriledi. Asya cephesinde de Çin’de Caixin imalat PMI verisi izlenecek. Aralık ayı verisinin 0,3 puan düşüşle 49,1 seviyesine gerilemesi öngörülüyor. Perşembe günü ABD’de özel sektör istihdam raporu ADP ve hizmetler PMI endeksi, Cuma Euro Bölgesi’nde enflasyon, ABD’de tarımdışı istihdam ve ISM hizmetler endeksi açılanacak. Ayrıca, Çarşamba günü son FOMC toplantısının tutanakları yayınlanacak.

Dün piyasalarda neler oldu? BIST 100 endeksi yılın son işlem gününe %0,62 artışla 5.511 puandan başlangıç yaptı. Gün içinde 5.489 - 5.563 bandında dalgalanan endeks, yükseliş eğilimi sergilediği gün kapanışa yakın bankacılık sektörü hisselerinde yaşanan satışların etkisiyle günü başlangıç seviyesine yakın %0,59 yükselişle 5.509 puan seviyesinden tamamladı. Toplam işlem hacmi 115,6 milyar TL oldu. Bankacılık endeksi %0,99 oranında gerilerken, sanayi endeksi ise %0,93 yükseliş kaydetti. BIST 100 endeksi 2022’yi TL bazında yıllık %196,6, dolar bazında %112,5 kazançla tamamladı.

TL bazında BIST sanayi endeksi %161,6, BIST Bankacılık endeksi ise %215,1 değer kazandı. Bugün ne bekliyoruz? Yurt içi piyasalara ilişkin olarak endeksin yılın ilk işlem gününe küresel piyasalardaki karışık seyrin etkisiyle temkinli başlangıç yapacağını tahmin ediyoruz. Yurt içinde de bugün 10:00’da ISO Türkiye imalat sanayi PMI endeksi Aralık ayı gerçekleşmesi açıklanacak. Kasım ayında PMI endeksi 45.7 ile önceki aya göre 0.7 puan azalırken, eşik değerin altındaki seyrini korumuştu.

Gelecek gündemde neler var? Yarın Aralık ayı TÜFE verisi gündemimizde olacak. TÜFE'de Aralık ayı ortalama tahmin %2,57 artış olurken, yıllık veride ise medyan tahmin %66,53, ortalama %66,54 artışa işaret etti. C Endeksi'nde aylık beklenti %2,30, yıllık beklenti %52,90 artış yönünde oluştu. Çarşamba günü 10:00’da TCMB Aralık ayı enflasyon değerlendirmesini açıklayacak. Aynı gün 14:30’da TCMB Aralık ayı Reel Kur Endeksi açıklanacak.

2022 yılının son işlem gününde, sınırlı değişimle Euro/Dolar Paritesi 1,0680 seviyesine yükselirken, Dolar Endeksi 103,7 seviyesine geriledi. Güvenli liman devlet tahvil faizlerinde yükseliş eğilimi devam ederken, ABD 10 yıllık gösterge tahvil faizi 7 bp artışla %3,89, Almanya 10 yıllık tahvil faizi 13 bp artışla %2,57 seviyesinden işlem gördü. Türkiye Hazine Eurobond faizlerinde de artış izlenirken, 2033 vadeli 10 yıllık eurobond faizi 2 bp artışla %8,93 seviyesine yükseldi. Yurt içi tarafta, TCMB’nin 2023 yılı para politikası ve liralaşma stratejisi ve Hazine üç aylık iç borçlanma programı yayınlanndı.

Programa göre Hazine, Ocak ayında toplam 46,3 milyar TL’lik itfaya karşılık 55 milyar TL iç borçlanma hedefliyor. BİST Kesin Alım Satım Pazarı işlem hacmi yıl sonu işlemlerinin etkisiyle yaklaşık 15,1 milyar TL’ye yükselirken, 2 yıl vadeli gösterge tahvil bileşik faizi %9,97 seviyesinde değişmezken, 10 yıl vadeli gösterge tahvil faizi ise 58 bp azalışla %9,83 seviyesinden günü tamamladı. TL likidite tarafında TCMB 83 milyar TL’lik haftalık repo dönüşünü 88 milyar TL olarak yenilerken, APİ ile haftalık repo fonlama tutarı 179 milyar TL’ye yükseldi. Aynı gün valörlü swap işlemlerinden 12,8milyar TL ilave fonlama sağladı.

TLREF oranı ise %9,98 ile politika faizinin belirgin şekilde üstünde oluşmaya devam etti. TCMB swap işlemleriyle piyasayı fonlamaya devam ederken, Cuma günü itibarıyla yaşayan swap işlemleri toplamı önceki haftaya göre yaklaşık 7 milyar TL artarak 883 milyar TL seviyesine yükseldi. Haftalık repo fonlaması önceki haftaya göre değişmezken, swap ve repo dahil toplam fonlama tutarı önceki haftaya göre 7 milyar TL artarak 1,06 trilyon TL seviyesinde oluştu.

TCMB tarafından yayımlanan “Makroihtiyati Tedbirler Hakkında Basın Duyurusu” ile menkul kıymet tesisi gereken kalemler genişletildi, TL zorunlu karşılıkların altın cinsinden tesis edilmesi uygulaması da gelecek yıl ortasından itibaren sonlandırıldı. Bankaların yanı sıra diğer mali kuruluşlar da menkul kıymet düzenlemesi kapsamına alınmış olup, ilk aşamada faktoring şirketlerine Türk lirası cinsinden faktoring alacaklarına uyguladıkları faiz oranına göre menkul kıymet tesisi yükümlülüğü getirildi. Bankaların kredi faiz oranına ve kredi büyüme oranına göre menkul kıymet tesisi uygulamalarının süresi 29 Aralık 2023 tarihine kadar uzatıldı. Bankaların menkul kıymet tesisine tabi varlık ve yükümlülüklerinin kapsamı genişletildi. Yabancı para kredilerin yabancı para fonlama kalemlerindeki gerileme gözetilerek dengeli bir şekilde gelişimini destekleyici nitelikte menkul kıymet tesisi uygulaması getirildi. Türk lirası zorunlu karşılıkların altın cinsinden tesis edilmesi imkânları 23 Haziran 2023 tarihinden itibaren sonlandırıldı. Türk-İş Aralık ayı verisine göre, Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin asgari gıda harcama tutarındaki aylık bazda %4,41 arttı. 2023 yılı vergi zamları Resmî Gazete’de yayımlandı.2023 yılında harç ücretleri yeniden değerleme oranı olan %122,93 oranında artırıldı. Özel iletişim vergisi %122,93 oranında artırılırken emlak vergisi ücretleri yeniden değerleme oranının yarısı kadar %61,47 olarak uygulanacak.

TCMB’nin 2023 yılı para ve kur politikasının temel çerçevesini ortaya koyan metni yayımlandı. Metinde TCMB’nin bütünleşik politika çerçevesi olan liralaşma stratejisinin güçlendirilerek uygulanmaya devam edileceği ifade edildi. Enflasyon hedeflemesi rejimi çerçevesinde, orta vadeli enflasyon hedefinin %5 olarak korunduğu belirtilirken para politikasının enflasyonu orta vadeli hedefine kademeli olarak yaklaştıracak şekilde oluşturulacağı ifade edildi. Metinde piyasa faizlerinin politika faizleriyle uyumlu seyretmesi sağlanarak parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini destekleyici politikaların sürdürüleceği belirtildi. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, 2023 yılı ücret gelirlerinde uygulanacak gelir vergisi tarifelerini açıkladı. Buna göre, gelir vergisi tarifesinin ilk dilimini 32 bin liradan 70 bin liraya, ikinci dilimini 70 bin liradan 150 bin liraya, üçüncü dilimini 250 bin liradan 550 bin liraya, dördüncü dilimini ise 880 bin liradan 1,9 milyon liraya çıkarıldı. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı Mustafa Yılmaz, yeni tarife döneminde mesken aboneleri için herhangi bir artış olmadığını, sanayi abone grubunda %16'lık bir indirim söz konusu olduğunu belirtti.

31 Aralık 2020 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan ve çok sayıda sanayi ürününe ilave gümrük vergisi getiren düzenlemede önemli değişiklikler yapıldı. İthalatında ilave gümrük vergisi alınacak ürünler listesinden 48 kalem ürün çıkarılırken, 80 ürün için %5 ile %25 arasında değişen ilave gümrük vergisi getirildi. Karar ile 80 ürüne ilave gümrük vergisi getirilirken, elektrikli otomobillerle ilgili yapılan ilginç düzenleme dikkat çekti. Elektrikli otomobil hem ilave gümrük vergisinden çıkarılan ürünleri gösteren I sayılı listede yer alırken, hem de ilave gümrük vergisi getirilen ürünleri içeren II sayılı listesinde yer aldı. Düzenlemeyle ayrıca 18 fasıl altında yer alan 80 ürün için de yüzde 5 ile yüzde 25 arasında değişen oranda ilave gümrük vergisi getirilmiş oldu. Bu ürünler arasında demir ve çelikten eşya, kıymetli madenler, elektrikli makineler, dokunmuş mensucat, seramik, cam ve cam eşya, alkol türevleri, bazı tıbbi cihazlar, ağaç-ahşap eşyalar yer alıyor. ITO tarafından açıklanan Aralık ayı İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi’ne göre, enflasyon aylık bazda %2.94 artış gösterdi. Geçen yılın aynı ayında aylık %9.65 artış gerçekleşmişti. Bu artışla endeksin yıllık değişimi baz etkisi sayesinde %93’e geriledi. Ancak bu yılın Aralık ayı artışı geçen yıl hariç 2001 yılından bu yana gözlenen en yüksek aylık artışa işaret ederek, enflasyonist baskıların görece gücünü koruduğunu düşündürdü. Geçen yıla göre enflasyonun gerilemesinde ise hem gıda hem de gıda dışı fiyatlar etkili oldu. Gıda grubu bu yıl %3,1 yükseldi, geçen yıl aynı ayda ise %14.4 artmıştı.

TÜİK tarafından açıklanan Kasım ayı dış ticaret verileri söz konusu ayda 8,75 milyar dolar açık verildiğini, geçen yılın 5,45 milyar dolarlık açığının belirgin üzerinde olunması ile de yıllık bazda dış ticaret açığının 106,6 milyar dolar ile yeni rekor seviyesine yükseldiğini yansıttı. İhracat, Kasım ayında yıllık bazda %2,1 artışla 21,9 milyar dolar olurken, ithalat ise yıllık bazda %14 artış göstererek 30,7 milyar dolar düzeyinde oluştu. AB’ye yapılan ihracat ise, 2021 yılının aynı ayına göre %0,5 oranında gerileyerek 8,5 milyar dolar gerçekleşti. Doğalgazda Ocak ayında geçerli olacak mesken ve sanayi abonelerinin tarifesi sabit kalırken, elektrik üretim amaçlı tarifede indirim yapıldı.

Buna göre, BOTAŞ'ın konut tüketicileri için gaz dağıtım şirketlerine ocakta uygulayacağı satış fiyatı sabit kalarak 1000 metreküp doğal gaz için 4 bin 80 lira oldu. Sanayi abonelerinin tarifesi, kademe 1 için 1000 metreküp doğal gaz fiyatı 7 bin 124 lira, kademe 2 için ise 15 bin 833 lira olarak belirlendi. Elektrik üretim amaçlı tarifede ise 1000 metreküp doğal gazın fiyatı %12,73 düşüşle 18 bin lira olarak açıklandı. MÜSİAD Satınalma Müdürleri Bileşik Endeksi (SAMEKS) Aralık ayında bir önceki aya göre 0,2 puan artarak 53,3 değerine yükseldi. Ağustos ayında endeks Aralık 2021’den bu yana ilk kez referans değer olan 50’nin altında gerçekleşmişti. Serinin en yüksek değeri 59 ile Ocak 2016’da görülmüşken, 2020 yılı Nisan ayında ise 36,1 ile 2013’den beri yayınlanan endeksin en düşük değeri görülmüştü.

Fas yönetimi, koronavirüs vakalarındaki artış nedeniyle Çin'den gelen tüm yolcuların 3 Ocak'tan itibaren ülkeye girişinin yasaklanmasına karar verdi. Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Çin'deki vaka artışları ışığında Fas'ta yeni bir salgın yaşanmaması için böyle bir karar alındığı ifade edildi. Kanada federal hükümeti, Çin, Hong Kong ve Makao'dan havayolu ile Kanada'ya gelecek yolcular için yeniden Kovid-19 testi isteneceğini açıkladı. Uygulamanın 5 Ocak 2023 tarihinden itibaren başlayacağı belirtilen açıklamada, kararın alınmasında bu bölgelerde son haftalarda gözlenen virüs hareketliliğinin etkili olduğu kaydedildi. Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, dünya ekonomisinin büyük kısmı için 2023'ün zor bir yıl olacağı uyarısında bulundu. Georgieva, buna neden olarak ABD, Avrupa Birliği ve Çin gibi 3 büyük ekonomideki yavaşlamayı gösterdi. ABD'nin en dayanıklısı olduğuna işaret eden Georgieva, ülkede iş gücü piyasasının oldukça güçlü kaldığının görüldüğünü, ABD ekonomisinin resesyondan kurtulabileceğini ancak bunun ABD Merkez Bankasını (Fed) enflasyonu düşürmek için faiz oranlarını daha uzun süre yüksek tutmak zorunda bırakabileceğini vurguladı. Çin'in yeni 'baş diplomatı' Vang, yeni yılda 'hegemonyayla mücadele' mesajı verdi. Vang, ABD ile iki ilişkilerde 'yol gösterici ilkelerin belirlenmesi' ve 'ilişkilerin doğrultusunun düzeltilmesi' için çalışacaklarını belirtti.

2023 mali yılında Japonya Merkez Bankası Başkanı değişecek. Japonya'da 2 dönem üst üste görev yapan Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Kuroda Haruhiko'nun görev süresi Nisan 2023'te başlayacak yeni mali yılda sona erecek. JIJI Press'in, piyasa beklentilerini derlediği araştırmasına göre, BoJ başkanlığına en uygun aday olarak eski BoJ Başkan Yardımcısı Nakaso Hiroşi gösterildi. St. Louis Fed tarafından yapılan bir araştırmaya göre, 50 ABD eyaletinin yarısından biraz fazlası ekonomik faaliyetlerde yavaşlama belirtileri göstererek, genellikle bir resesyonun kapıda olduğuna işaret eden önemli bir eşiği aştı. Söz konusu rapor, San Francisco Fed'in geçen hafta başında yayınladığı ve ABD ekonomisinin önümüzdeki aylarda bir noktada resesyona girebileceği yönündeki artan beklentiyi de ortaya koyan bir başka raporunun ardından geldi. Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde, enflasyonun tarihi düzeyde olduğu Euro Bölgesi'nde ücretlerin sanılandan hızlı yükseldiğini, bunun da fiyat artışlarını olumsuz etkileyebileceğe dikkat çekti. Lagarde, ECB'nin artan ücretlerin enflasyonu olumsuz derecede etkilememesi için gerekli adımları atacağını ifade etti. Japonya Merkez Bankası (BOJ), fiyat artışlarının 2023 ve 2024 mali yıllarındaki %2 hedefine yakın olduğunu göstermek için Ocak ayı enflasyon tahminlerini yükseltmeyi düşünüyor.

Aselsan (ASELS, Pozitif): Aselsan tarafından yapılan KAP açıklamasında şirket ile MSB arasında TSK’nın ihtiyacı olan ekipman alım maksadıyla toplam bedeli 102,25 mn dolar tutarında bir sözleşme imzalanarak yürürlüğe girdi. 9 aylık kümülatif satış gelirlerinin %10’una eşit büyüklüğe sahip olan sözleşmenin Aselsan’ın operasyonel karlılığını olumlu etkileyeceği öngörüsüyle hisse performansına etkisini pozitif olarak değerlendiriyoruz.

MLP Sağlık Hizmetleri A.Ş. (MPARK, Pozitif): Şirket tarafından 30.12.2022 tarihinde Borsa İstanbul'da pay başına 89,40 TL – 91,40 TL (ağırlıklı ortalama 90,27 TL) fiyat aralığından toplam 49.458 TL nominal değerli MPARK payları geri alındı. Bu işlemlerle birlikte, 30.12.2022 tarihi itibarıyla geri alınan payların toplam nominal değeri 7.350.458 TL olup, bu payların sermayeye oranı %3,53'e ulaştı.

Türk Telekom (TTKOM, Pozitif): Şirketin uzun vadeli stratejik planlamaları doğrultusunda şirketin yönetim kurulu tarafından, Türk Telekom ile BTK arasında 14.11.2005 tarihinde imzalanan ve 28.02.2026 tarihine kadar geçerli olan, telekomünikasyon hizmetlerinin yürütülmesine ilişkin imtiyaz sözleşmesinin uzatılması için BTK'ya başvuru yapılmasına karar verildi. Söz konusu gelişmeyi hisse performansı açısından pozitif olarak değerlendiriyoruz.

Doğuş Otomotiv (DOAS, Nötr): Şirketin iştiraki olan Doğuş Bilgi İşlem ve Teknoloji Hizmetleri AŞ'nin 226.400.000 TL olan ödenmiş sermayesinin; 15.481.000 TL artırılarak 241.881.000 TL'ye çıkartılmasına ilişkin Genel Kurul kararının İstanbul Ticaret Sicili Memurluğu'nca tescil edildiği şirket tarafından bildirildi. Şirkete ait % 21,756'lık iştirak payı oranı sermaye artırımı sonrasında da aynı kalmak üzere, artırılan nakdi sermayenin nominal bedel üzerinden 3.368.054 TL'lik kısmı şirket tarafından karşılanacak.

Smart Güneş Enerjisi (SMRTG, Pozitif): Şirket ile yurtiçinde yerleşik bir müşteri arasında KDV hariç toplam 1.580.000,00 euro tutarındaki güneş enerjisi santrali ekipmanı satışına istinaden ön ödeme bedeli 30.12.2022 tarihinde alındı.

Gübre Fabrikaları (GUBRF, Pozitif): Şirket tarafından yapılan KAP açıklamasında şirketin Söğüt Altın Madeni’ne ilişkin çalışmalarının son aşamasına gelindiği belirtildi. Şirketin brüt olarak 6 milyar dolar büyüklüğe sahip olduğunu açıkladığı madende, 2022 yılının sonunda ilk altını dökme hedefi bulunuyordu.

Kaynak: Halk Yatırım
Hibya Haber Ajansı