Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı veriye göre, 2022’nin ekim ayında, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 25,3 azalışla 102 bin 660 konut satışı gerçekleşti. Konut satışları son 4 aydır düşmeye devam etti. Temmuz ayından itibaren konut kredi kısıtlaması ve ağustos ayından itibaren fiilen konut kredisinin aşırı kısıtlanması ile ipotekli satışlar, tarihin düşük rakamlarına erişti.
Konut fiyatlarının yükselişini önlemeye dönük alınan kararlar, konut üretimini de olumsuz etkilemektedir. 2022 yılı hem ipotekli satışlarda hem de üreticiden birinci el satışlarda rekor seviyede düşük bir yıl olarak kapanmaya aday görünmektedir. Türkiye’de konut üretimini zorlaştıran kredi kısıtlamaları üreticiden birinci el satışlar için acilen kaldırılmalı ve 15 yıl vadeli düşük maliyetli konut kredisi uygulaması kamu bankalarımız ve kamu katılım bankalarımız tarafından etkin hale getirilmelidir.
Konut üretiminde ipotekli satışlar üreticilerin nakit akışını doğrudan etkilemekte, bunun kısılması ise konut üretimini yavaşlatmaktadır. Yavaşlayan üretim konutta arz sorununu daha da derinleştirme riskini beraberinde getirmektedir. Konut fiyatlarının daha da yükselmesine zemin hazırlamaktadır.
Konut edindirme modeline ihtiyaç duyulmaktadır
Gençlerimizin, orta gelir grubumuzun, çalışan sabit gelirlilerimizin konuta erişimini sağlayacak kalıcı bir ‘konut edindirme modeli’ne ihtiyacı bulunmaktadır. Kamu bankalarımız topladıkları mevduatın yaklaşık yüzde 7’sini konut kredisi olarak kullandırırken özel bankalarımız sadece yüzde 2’sini konut kredisi olarak kullandırmaktadırlar. Yapmış olduğumuz analizlere göre ülkemizin ihtiyacı olan yıllık 800 bin konut üretebilmesi ve gençlerimizin konut alımına erişebilmesi için toplanan mevduatın en az yüzde 9’unu erişilebilir konut kredisi olarak kullandırmaları gerekmektedir. Bu ülke ve sektör büyümesinin, istihdam ve ihtiyacı karşılayacak konut üretiminin sürdürülebilir makul seviyelerde devam edebilmesi için çok önemli bir faktördür. 8,5 trilyon TL’lik mevduatın içinde konut kredi stoğu sadece 350 milyar TL olup, yüzde 4 mertebesindedir. Mevcut durum devam ettiği takdirde konut satışları ve üretimi düşmeye devam edecektir.