• BIST 100

    9725,14%0,01
  • DOLAR

    35,22% 0,06
  • EURO

    36,77% 0,12
  • GRAM ALTIN

    2977,45% 0,32
  • Ç. ALTIN

    4828,24% 0,00

DNA; sudan, nefesten ya da ayak izinden toplanabilir mi?

Prof. Dr. Ulucan, DNA ile bireylerin veya toplumların izlenmesi endişesine ilişkin de değerlendirmelerde bulundu. Ulucan, gelişmenin güzel ancak hangi amaçla kullanılacağının önemli olduğunu söyledi.

GÜNCEL 10.07.2023 13:57:15 316
DNA; sudan, nefesten ya da ayak izinden toplanabilir mi?

ABD’de bilim insanlarının, DNA örneklerinin yıkanılan sudan, havaya karışan nefesten veya kumsaldaki ayak izinden bile toplanabilmesini konu alan buluşunu değerlendiren Genetik Uzmanı Prof. Dr. Korkut Ulucan, gelişmenin güzel ancak hangi amaçla kullanılacağının önemli olduğunu söyledi. Ulucan, havadan toplanan DNA’lardan istenilen düzeyde sağlıklı sonuçlar elde edilebilmesi için toplanan örnekte belli bir düzeyin üzerinde DNA olması gerektiğini kaydetti. Prof. Dr. Ulucan, DNA ile bireylerin veya toplumların izlenmesi endişesine ilişkin de değerlendirmelerde bulundu.  

ABD’de bilim insanlarının yaptığı araştırma; bir insanın DNA'sına ait bilgilerin artık, sahilde bırakılan ayak izlerinden, bir odada solunan havadan veya okyanusta yüzerken bırakılan tükürük benzeri atıklardan tespit edilebileceğini ortaya koyan bir buluşa imza attı.

Üsküdar Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü’nden Prof. Dr. Korkut Ulucan, Florida Üniversitesinden bir grup araştırmacının yürüttüğü ve Nature Ecology & Evolution isimli bilimsel dergide sonuçları yayımlanan araştırmayı ve sonuçlarını değerlendirdi. 

“DNA toplanabilmesi için doku gerekli”

Yapılan yeni bir keşfe göre, DNA örneklerinin yıkanılan sudan, havaya karışan nefesten veya kumsaldaki ayak izinden toplanabileceği çalışmalarını değerlendiren Prof. Dr. Korkut Ulucan, “Güzel bir gelişme tabi ama hangi amaçla kullanılacağına bağlı.” dedi.

DNA örneklerinin hücrenin olduğu tüm dokulardan elde edilebileceğini hatırlatan Ulucan, “Bazı hücrelerde DNA olmuyor veya istediğimiz kalitede olamayabiliyor. Mesela saç teli, kökündeki hücre olacak. Saç telinin ucundan bir örnek bizim işimize yaramıyor. Tükürük içinde ağız içi epitel hücrelerimiz var. Kan zaten birçok hücre barındıran bir doku. Mesela ben bir yudum su içtim, benim epitel hücrelerim bardağa yapıştı. Buradan o örnekleri toplayıp benim DNA’ma erişebilirsiniz. Yeter ki bir doku olsun… O dokudan DNA izole edilerek toplama işlemi gerçekleştirilebilir.” diye konuştu.

“Hücrelerimiz bulunduğumuz ortamda havada dolaşıyor”

Verilen nefesten kimlik tayini üzerine 2007-2008 yıllarında çalışmalar yapıldığına değinen Ulucan, “O zamanki teknoloji çok daha pahalı ve özel işlemler için bunu mümkün kılıyordu. Bulunduğumuz ortamda bizim hücrelerimiz var, tükürükte bulunan hücreler. Covid zamanında da bunu çok tartıştık. Hücrelerimiz havada dolaşıyor. Buraya vakumlu bir hava filtresi sistemi getirsek bu hücreler çok rahat toplanıp analiz edilebilir.” değerlendirmesinde bulundu.

“Bir zamanlar kanda DNA olup olmadığı tartışılırdı”

90’lı yılların sonunda ‘İnsan kanında DNA var mı?’ sorusunun tartışıldığını dile getiren Ulucan, “Şu anda kandaki DNA sayesinde hamilelerden kromozom analizi veya çocuktaki olası hastalıklarla ilgili bilgiyi toplayabiliyoruz. Belki bir süre sonra amniyosentez sentez, kordo sentez gibi metotlar tarihe karışacak. Aynı şekilde ‘nefesten kimlik tayini’ dendiğinde ‘Allah Allah, acaba DNA’lar mı uçuşuyor havada?’ diye düşünürdük. Artık ‘Havada DNA olur mu?’ diye iddialı konuşamıyorum. Çünkü ‘kanda olur mu’ derdik karşımıza geldi. Ama tabi büyük DNA’lar değil belki minik DNA fragmanları olabilir.” diye konuştu.

“Toplanan örnekte belli bir düzeyin üzerinde DNA olması gerekli”

Havadan toplanan DNA’lardan istenilen düzeyde sağlıklı sonuçlar elde edilemeyebileceğini kaydeden Prof. Dr. Korkut Ulucan, “Bu çok tartışılacak bir nokta. Mesela kumsaldaki ayak izinden DNA toplama konusu var. Ancak orada sadece insanın değil birçok canlının DNA’sı, belki virüs, bakteri gibi organizmalar da olacak. Onları iyi ayrıştıran metotlar var şu anda. Ama sağlıklı sonuç elde edebilmek için belli bir düzeyin üzerinde o DNA’nın olması lazım.” dedi.

Gerekli aletin bulunması halinde DNA’ların havadan toplanmasının mümkün olabileceğini de sözlerine ekleyen Ulucan, “Zaten ondan sonrası bizim de laboratuvarda yaptığımız biyolojik, moleküler yöntemler. Hücrelerden veya toplanan preparattan belli metotlarla hücreler bir şekilde parçalanıp içindeki DNA elde edilebiliyor, her yerde yapılan rutin şeyler.” ifadelerini kullandı.

“DNA sayesinde genetik bir hastalığın etkisini azaltabilir ya da öteleyebiliriz”

DNA’nın neden önemli olduğuna açıklık getiren Ulucan, “Bazı hastalıkların temel nedeni DNA’dır. Bizler bunu genetik klinikte çok kullanıyoruz. Hekimler, bulgularını desteklemek amacıyla bizlere örneklerini gönderiyorlar. Biz de yaptığımız analizlerin sonucunu kendilerine iletiyoruz. Birçok DNA verisi klinik verileri destekler. Bazen de genetik yatkınlıklarla ilgili çok önemli bilgiler veriyor.” dedi.

DNA’nın genetik hastalıkların belirlenip bunların önlenmesinde etkili olduğunu vurgulayan Ulucan, sözlerine şöyle devam etti:

“Bir hastalık eğer genlerle kalıtılıyorsa o hastalık er ya da geç gelebilir. Ancak biz bunun etkisini azaltabilir, belki de normal hayat süresinde karşımıza çıkmayacak şekilde öteleyebiliriz. Yeter ki önlemini alalım.  Mesela ben kendimle ilgili bütün analizlerimi yapıyorum. Birçok hastalığın temelinde erken tanı tahmin ettiğiniz üzere çok önemli.” 

“Spekülatif durumlara bakarsak bilimde bir arpa boyu yol alamayız”

Keşfedilen yeni DNA toplama yöntemiyle mahremiyet ihlalleri, konum izleme, veri toplama, bireylerin veya toplumların genetik takibi gibi konuların tartışmaya açıldığına dikkat çeken Prof. Dr. Korkut Ulucan, “Bir hedefe giderken mutlaka bunun yanında sıkıntı çıkarabilecek durumlar vardır. Bir işe kalkışıldığında avantajlar ve dezavantajlar yazılır.  Avantaj kısmı yüksekse bazı dezavantajlar göz önüne alınıp en azından ‘biz bekliyorduk, böyle geçiştireceğiz’ denebilir. Bu konu da böyle bir konu. Çünkü net bilgi yok hala bizde de. Metabolizma hakkında çok az bir bilgiye sahibiz. Eskiden ‘tamam genleri çözdük’ diyorduk şimdi de epigenetik diye bir şey çıktı. İnsanın içinde bulunduğu durumlara göre genlerin çalışma hızının değişebildiğini gördük. Aynı gen varyasyonunu taşıyan iki kişide o genin neden olduğu durum bozukluğu farklı zamanlarda ortaya çıkabiliyor. Aynı gen varyasyonu var ama kişilerin yaşam tarzları farklı. İşte epigenetik bunları araştırıyor. O yüzden de evet, bu bilgiler çok önemli. Bunun yanında tabi ki de spekülatif şeyler olacak ama biz bu spekülatif durumlara bakarsak bilimde bir arpa boyu yol alamayız.” dedi. 

DNA ile bireylerin veya toplumların izlenmesi endişesine teknolojiyi örnek gösteren Ulucan sözlerini şöyle tamamladı:

“Şu anda bilgisayar, cep telefonu ve internet sayesinde zaten beni izliyorlar nereye gittiğimi biliyorlar, DNA’ma gerek yok. Ama benim genetik yapımla ilgili bana karşı bir şey çıkabilir mi? Bu her zaman olabilir. Sadece genetik yapıyla değil, artık yapay zeka öyle bir noktaya geldi ki isteyen birçok veriyi elde edebiliyor. DNA’ya o aşamada gerek yok ama tabi DNA en net bilgiyi verecek. Bu çok büyük bir atılım ve çok büyük bir proje.” ifadelerini kullandı.


Jandarmadan DEAŞ'a Finans Darbesi: 7 Şüpheli Yakalandı

MHP Mersin Milletvekili Uysal: Devletin Gücü Mersin’de

Anamur Belediyespor Deplasmanda Galip!

Meteorolojiden Balıkçılara Kritik Uyarı Anamur ile Bodrum Arasında Fırtına Bekleniyor

Sağlık Bilişimi Dünyası, Bezmiâlem'de Geleceği Şekillendirdi

Bu Pelikan Amatör Balıkçıların Peşini Bırakmıyor

Sokak Klarnetçisi Depremzede Genç, Haluk Leventle Sahne Aldı

Çinli Astronotlar, 9 Saatlik Uzay Yürüyüşüyle Tarihi Rekor Kırarak ABD'yi Geride Bıraktı

En Düşük Emekli Maaşı Ne Kadar Olacak İşte Hesabı

Husilerden İsrail'e İHA ve Füze Saldırısı

Dreksiyona Bile Uyuşturucu Saklamışlar

EYT’de Yeni Dönem: Mağduriyetler Son Buluyor!

Silifke’de 15 Öğretmene Model Uçak Eğitimi Sertifikası Verildi

Süper Lig'de Kıyasıya Mücadele: Galatasaray Zirvede, Fenerbahçe Takipte

Mersin Gümrüğü Mercek Altında

Anamur’da Ekoturizmin Büyümesi: Yeni Fırsatlar ve Sektördeki İş Gücü İhtiyacı

Uysal: Ülkemiz Savunma Alanında Büyük Yol Kat Etti

Tarsus’ta Nefes Kesen Operasyon: Firari Şahıs Özel Harekat Ekiplerince Yakalandı

39 Yıl Hapis Cezasıyla Aranan Şahıs Tarsus Havalimanı'nda Yakalandı

Fazla Kömür Tehlikesi: Sobada Patlama Yangına Yol Açtı

Hafızlar Yarıştı, Anamur'un Gururu Yusuf Elhalid Oldu

Borsa, Döviz ve Altın Gününü Nasıl Kapattı? Finans Piyasalarındaki Son Durum!

Evrenin Kaderi: “Büyük Yırtılma” Teorisi

Galatasaray’ın Hedefinde Premier Lig Yıldızı: Ocak Ayı Bombası!

Beşiktaş, Adana Demirspor Deplasmanından 2-1'lik Mağlubiyetle Döndü

Filenin Efeleri Avrupa Şampiyonası’nda Çeyrek Finalde

Devrik Esed İlk Kez Konuştu, Kaçış hikayesini anlattı

Jandarma'dan Mersin'de Kaçak Makaron Operasyonu

MHP Mersin Milletvekili Dr. Levent Uysal: “İsrail'in Soykırımlarında Hayatını Kaybedenlerin Sayısı 45 Bine Dayandı”

Tunceli ve Kahramanmaraş'ta Deprem

Yükleniyor

Jandarmadan DEAŞ'a Finans Darbesi: 7 Şüpheli Yakalandı

MHP Mersin Milletvekili Uysal: Devletin Gücü Mersin’de

Anamur Belediyespor Deplasmanda Galip!

Meteorolojiden Balıkçılara Kritik Uyarı Anamur ile Bodrum Arasında Fırtına Bekleniyor

Sağlık Bilişimi Dünyası, Bezmiâlem'de Geleceği Şekillendirdi

Sokak Klarnetçisi Depremzede Genç, Haluk Leventle Sahne Aldı

Husilerden İsrail'e İHA ve Füze Saldırısı

Dreksiyona Bile Uyuşturucu Saklamışlar

Uysal: Ülkemiz Savunma Alanında Büyük Yol Kat Etti

Tarsus’ta Nefes Kesen Operasyon: Firari Şahıs Özel Harekat Ekiplerince Yakalandı

Balıkesir Üniversitesi ve Uyumsoft arasında iş birliği protokolü imzalandı

MERSİN BELLEK OFİSİ, FAALİYETLERİNİ TÜM HIZIYLA SÜRDÜRÜYOR

İş ve Dinlenme Arasında Denge Nasıl Bulunur? Uzmanlardan İpuçları

Anamur Belediye Seçim Sonuçları

Durmuş Deniz Kimdir?

Durmuş Deniz'den Tıp Bayramı Mesajı

Başkan Tarhan: “Kazanacağım ve CHP’ye döneceğim”

İyi  Parti Anamur’da Tam Kadro Sahada

Kılınç Bahçelievlerde Böyle Karşılandı

Muhtar Adayı Muharrem Garip: 'Kalınören Değişim İstiyor'

Süper Lig'de Kıyasıya Mücadele: Galatasaray Zirvede, Fenerbahçe Takipte

Evrenin Kaderi: “Büyük Yırtılma” Teorisi

Galatasaray’ın Hedefinde Premier Lig Yıldızı: Ocak Ayı Bombası!

Beşiktaş, Adana Demirspor Deplasmanından 2-1'lik Mağlubiyetle Döndü

Filenin Efeleri Avrupa Şampiyonası’nda Çeyrek Finalde

Haydi Bozyazı, Takımına Destek Ol

Bozyazı Belediyespor Süper Amatör Ligde Fırtına Gibi

Calemme'den Türk Futboluna Net Değerlendirmeler: Hakan'ın Geleceği, Montella'nın Performansı ve Yıldızın Parlaması

Alperen Şengün'ün NBA'deki Yükselişi ve Gobert'e Meydan Okuma

Mersin Çopurlu Stadyumu’nda Gol Yağmuru: Liderlik İçin Büyük Adım!

Birinciye 100 Bin TL Ödül!

Yeşilçam’ın emektar oyuncusu Yaşar Kutbay yoğun bakımda!

ünlü oyuncu yıllar sonra ortaya çıktı değişimi herkesin dikkatini çekti

"Aşk Adası Buluşması" ABD'de Zirvede: Hangi Zaman Dilimdesiniz?

Moda endüstriyel, çevre dostu ve sürdürülebilir uygulamalara yöneliyor

İleri Geri Dönüşüm ve Sıfır Atık Stratejileri: Yaşam Ayavefe'nin Çevresel Vizyonu

Kızılcık Şerbeti'nde Büyük Ayrılıklar ve Gerilim Dolu Yeni Bölümler

Kızılcık Şerbetinde bu Hafta Neler Oldu?

Kızıl Goncalardan Ortalık Toz Duman Meryem’e Ağır Suçlama

Sare Ayça Anamur’un Gururu Oldu

Silifke’de 15 Öğretmene Model Uçak Eğitimi Sertifikası Verildi

Öğretmenler günü öncesi çocukların öğretmenlerine olan sevgi ve özgüven bağlarını arttıralım

Yeni Dünya Zirvesi: Gençlere Yeni Dünyanın Kapılarını Araladı

Lidya Grup, SIGN İstanbul 2024’de global markaların yeni ürünleri ile teknoloji şovu yapacak

KARİYER MERKEZİ İŞ GÜCÜ PİYASASININ FOTOĞRAFINI ÇEKİYOR

BÜYÜKŞEHİR’İN KURSLARI SAYESİNDE 3 ÜNİVERSİTEYİ DERECEYLE KAZANMAYI HAK ETTİ

BÜYÜKŞEHİR, GELECEĞİN BİLİM İNSANLARINI YETİŞTİRİYOR

E-öğrenme trendleri aldı başını gidiyor

Uzaktan Çalışma Teknikleri ve İletişim Uygulamaları

Özel Üniversitelerde Ücret Artışları: Yüzde 150’ye Varan Zamlar Şok Yarattı

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 16 14 0 2 28 44
2.Fenerbahçe 16 11 2 3 25 36
3.Samsunspor 16 9 4 3 12 30
4.Göztepe 16 8 4 4 10 28
5.Eyüpspor 17 7 4 6 7 27
6.Beşiktaş 16 7 4 5 7 26
7.İstanbul Başakşehir 15 6 5 4 4 22
8.Gazişehir Gaziantep 16 6 7 3 -2 21
9.Antalyaspor 16 6 7 3 -8 21
10.Konyaspor 16 5 6 5 -5 20
11.Rizespor 16 6 8 2 -9 20
12.Trabzonspor 16 4 5 7 2 19
13.Kasımpaşa 15 4 4 7 -1 19
14.Sivasspor 17 5 8 4 -7 19
15.Alanyaspor 16 4 6 6 -3 18
16.Kayserispor 16 3 7 6 -16 15
17.Bodrum FK 16 4 10 2 -10 14
18.Hatayspor 15 1 8 6 -11 9
19.Adana Demirspor 15 1 12 2 -23 2