• BIST 100

    9724,50%-0,42
  • DOLAR

    35,19% 0,30
  • EURO

    36,73% 0,92
  • GRAM ALTIN

    2968,28% 1,32
  • Ç. ALTIN

    4806,92% 0,71

Concorde yanılgısı zekadan bağımsız bilişsel bir hata

Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Erman Şentürk, psikiyatride “Concorde yanılgısı” olarak adlandırılan duruma ilişkin değerlendirmede bulundu.

GÜNCEL 7.12.2022 11:52:05 988
Concorde yanılgısı zekadan bağımsız bilişsel bir hata

Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Erman Şentürk, psikiyatride “Concorde yanılgısı” olarak adlandırılan duruma ilişkin değerlendirmede bulundu.

Yrd. Doç. Dr. Erman Şentürk, Concorde yanılgısını, “Bireyin yoğun çaba, zaman, enerji, para harcadığı bir şeyin neticesinin mutsuzlukla, başarısızlıkla ya da zararla sonuçlanacağını bildiği halde ondan vazgeçmemesi ve sürdürmekte ısrarcı olması hali” olarak tanımladı. Şentürk, “Concorde yanılgısı, bir nevi ‘gelecekten vazgeçmek pahasına geçmişe tutunmak’ şeklinde rasyonel olmayan bir karar verme şeklidir” dedi.

Bu vazgeçememenin altında yatan faktörlere değinen Yrd. Doç. Dr. Erman Şentürk, “Bu durum, beklenti teorisiyle açıklanmaktadır. Beklenti teorisine göre, bireyin belirli bir amaç doğrultusunda harcadığı çaba, sonucundan beklediği fayda ve getiriyle doğru orantılıdır. Bu nedenle davranış seçimi ve kişiyi sonuca götürecek ana motivasyon, kazanılacak ödülün çekiciliğine ve ne kadar arzu edildiğine bağlıdır. Bu durum, ödülü kaybetme beklentisiyle karşı karşıya kalan ve bu durumu kabullenmekte zorlanan bireyin risk arayışına girmesine ve neticede Concorde yanılgısının ortaya çıkmasına neden olur” diye konuştu.

Yrd. Doç. Dr. Erman Şentürk, Concorde yanılgısının “Batık maliyet yanılgısı” terimi ile davranışsal finans alanında sıklıkla kullanıldığını ve günlük yaşamda da örneklerine rastlandığını belirtti ve sözlerine şöyle devam etti:

“Concorde yanılgısı, sadece ekonomi alanıyla kalmayıp aynı zamanda çeşitli yaşam olaylarında yaptığımız bilişsel hataları da açıklıyor. Concorde yanılgısına göre kişinin bir plana, programa, ilişkiye, işe ya da okula yaptığı duygusal, maddi ya da zamansal yatırım ne kadar fazlaysa mevcut olanı koruma ya da devam ettirme arzusu o kadar güçlü olur. ‘O kadar da para harcadık…’, ‘Bu sınava aylarca çalıştım…’, ‘Bu okula yıllarımı verdim…’, ‘Bu ilişkiye çok emek verdim…” gibi cümleler günlük hayatta sıklıkla karşılaştığımız bazı Concorde yanılgısı örnekleridir. Dilimizdeki ‘Zararın neresinden dönersen kardır’ atasözü, Concorde yanılgısına karşı koymak adına verilebilecek en iyi örneklerden biri olabilir.”

Bu yanılgının başlamasından önce ve esnasında beyinde çeşitli değişikliklerin yaşandığını kaydeden Yrd. Doç. Dr. Erman Şentürk, “Yakın tarihte yapılan bir çalışma, beynin ödül merkezinin bazı bölgelerindeki dopamin salınımının, ödülü yani batık maliyeti elde etmek için gösterilen çabadan büyük ölçüde etkilendiğini ve batık maliyetin dopamin salınımı ile doğrudan ilişkili olduğunu ortaya koymuştur” ifadelerini kullandı.

İnsanın doğası gereği bazı bilişsel hatalara eğilimli olduğunu ve zaman zaman mantıksız kararlar verebildiğini kaydeden Yrd. Doç. Dr. Erman Şentürk, “Bu durum, mantık çerçevesinde hareket ettiği varsayılan insanın, kararlarının altında çoğu kez içgüdülerinin ve duygularının yatması ile alakalıdır. Concorde yanılgısı, nitelikli, eğitimli, zeki veya akıllı olmak gibi özelliklerden bağımsız olarak pek çok kişide gözlemlenebilecek bilişsel bir hatadır. Bununla birlikte değişime, yeniliğe dirençli, kabullenici, boyun eğen, eyleme geçmekte zorlanan, ertelemeci, geçmişe dair pişmanlıkları yoğun yaşayan, belirsizliğe tahammülsüz, sosyoekonomik düzeyi ve özdenetimi düşük insanlarda daha sık gözükmektedir. Genç insanların Concorde yanılgısından etkilenme olasılıklarının ileri yaştakilere göre daha fazla olduğu bilinmektedir” diye konuştu.

Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Erman Şentürk, Concorde yanılgısına sahip bireylerin, diğer bireylere kıyasla tıbbi yardım ararken daha uzun süre bekledikleri, kaygı bozukluğu, depresyon, somatizasyon bozukluğu, kumar oynama bozukluğu ve tıkınırcasına yeme bozukluğu gibi bazı psikiyatrik tablolara daha eğilimli olduklarının ortaya konduğunu sözlerine ekledi.

Hibya Haber Ajansı


Anahtar Kelimeler:

Bu Pelikan Amatör Balıkçıların Peşini Bırakmıyor

Sokak Klarnetçisi Depremzede Genç, Haluk Leventle Sahne Aldı

Çinli Astronotlar, 9 Saatlik Uzay Yürüyüşüyle Tarihi Rekor Kırarak ABD'yi Geride Bıraktı

En Düşük Emekli Maaşı Ne Kadar Olacak İşte Hesabı

Husilerden İsrail'e İHA ve Füze Saldırısı

Dreksiyona Bile Uyuşturucu Saklamışlar

EYT’de Yeni Dönem: Mağduriyetler Son Buluyor!

Silifke’de 15 Öğretmene Model Uçak Eğitimi Sertifikası Verildi

Süper Lig'de Kıyasıya Mücadele: Galatasaray Zirvede, Fenerbahçe Takipte

Mersin Gümrüğü Mercek Altında

Anamur’da Ekoturizmin Büyümesi: Yeni Fırsatlar ve Sektördeki İş Gücü İhtiyacı

Uysal: Ülkemiz Savunma Alanında Büyük Yol Kat Etti

Tarsus’ta Nefes Kesen Operasyon: Firari Şahıs Özel Harekat Ekiplerince Yakalandı

39 Yıl Hapis Cezasıyla Aranan Şahıs Tarsus Havalimanı'nda Yakalandı

Fazla Kömür Tehlikesi: Sobada Patlama Yangına Yol Açtı

Hafızlar Yarıştı, Anamur'un Gururu Yusuf Elhalid Oldu

Borsa, Döviz ve Altın Gününü Nasıl Kapattı? Finans Piyasalarındaki Son Durum!

Evrenin Kaderi: “Büyük Yırtılma” Teorisi

Galatasaray’ın Hedefinde Premier Lig Yıldızı: Ocak Ayı Bombası!

Beşiktaş, Adana Demirspor Deplasmanından 2-1'lik Mağlubiyetle Döndü

Filenin Efeleri Avrupa Şampiyonası’nda Çeyrek Finalde

Devrik Esed İlk Kez Konuştu, Kaçış hikayesini anlattı

Jandarma'dan Mersin'de Kaçak Makaron Operasyonu

MHP Mersin Milletvekili Dr. Levent Uysal: “İsrail'in Soykırımlarında Hayatını Kaybedenlerin Sayısı 45 Bine Dayandı”

Tunceli ve Kahramanmaraş'ta Deprem

İnsan Nasıl Genç Kalır? Bilimsel Gerçeklerle Gençliğin Sırrı

Ekonomide Güncel Durum

Kızılay Anamur Şubesi'nden Mersin Üniversitesi Anamur Meslek Yüksekokulu’nda Kan Bağışı Faaliyeti

Cihankar Koop-İş Üyeleri İçin ANAMED ile Yüzde 20 İndirim Anlaşması Yaptı

Haydi Bozyazı, Takımına Destek Ol

Yükleniyor

Sokak Klarnetçisi Depremzede Genç, Haluk Leventle Sahne Aldı

Husilerden İsrail'e İHA ve Füze Saldırısı

Dreksiyona Bile Uyuşturucu Saklamışlar

Uysal: Ülkemiz Savunma Alanında Büyük Yol Kat Etti

Tarsus’ta Nefes Kesen Operasyon: Firari Şahıs Özel Harekat Ekiplerince Yakalandı

Hafızlar Yarıştı, Anamur'un Gururu Yusuf Elhalid Oldu

Devrik Esed İlk Kez Konuştu, Kaçış hikayesini anlattı

Jandarma'dan Mersin'de Kaçak Makaron Operasyonu

MHP Mersin Milletvekili Dr. Levent Uysal: “İsrail'in Soykırımlarında Hayatını Kaybedenlerin Sayısı 45 Bine Dayandı”

Tunceli ve Kahramanmaraş'ta Deprem

Balıkesir Üniversitesi ve Uyumsoft arasında iş birliği protokolü imzalandı

MERSİN BELLEK OFİSİ, FAALİYETLERİNİ TÜM HIZIYLA SÜRDÜRÜYOR

İş ve Dinlenme Arasında Denge Nasıl Bulunur? Uzmanlardan İpuçları

Anamur Belediye Seçim Sonuçları

Durmuş Deniz Kimdir?

Durmuş Deniz'den Tıp Bayramı Mesajı

Başkan Tarhan: “Kazanacağım ve CHP’ye döneceğim”

İyi  Parti Anamur’da Tam Kadro Sahada

Kılınç Bahçelievlerde Böyle Karşılandı

Muhtar Adayı Muharrem Garip: 'Kalınören Değişim İstiyor'

Süper Lig'de Kıyasıya Mücadele: Galatasaray Zirvede, Fenerbahçe Takipte

Evrenin Kaderi: “Büyük Yırtılma” Teorisi

Galatasaray’ın Hedefinde Premier Lig Yıldızı: Ocak Ayı Bombası!

Beşiktaş, Adana Demirspor Deplasmanından 2-1'lik Mağlubiyetle Döndü

Filenin Efeleri Avrupa Şampiyonası’nda Çeyrek Finalde

Haydi Bozyazı, Takımına Destek Ol

Bozyazı Belediyespor Süper Amatör Ligde Fırtına Gibi

Calemme'den Türk Futboluna Net Değerlendirmeler: Hakan'ın Geleceği, Montella'nın Performansı ve Yıldızın Parlaması

Alperen Şengün'ün NBA'deki Yükselişi ve Gobert'e Meydan Okuma

Mersin Çopurlu Stadyumu’nda Gol Yağmuru: Liderlik İçin Büyük Adım!

Birinciye 100 Bin TL Ödül!

Yeşilçam’ın emektar oyuncusu Yaşar Kutbay yoğun bakımda!

ünlü oyuncu yıllar sonra ortaya çıktı değişimi herkesin dikkatini çekti

"Aşk Adası Buluşması" ABD'de Zirvede: Hangi Zaman Dilimdesiniz?

Moda endüstriyel, çevre dostu ve sürdürülebilir uygulamalara yöneliyor

İleri Geri Dönüşüm ve Sıfır Atık Stratejileri: Yaşam Ayavefe'nin Çevresel Vizyonu

Kızılcık Şerbeti'nde Büyük Ayrılıklar ve Gerilim Dolu Yeni Bölümler

Kızılcık Şerbetinde bu Hafta Neler Oldu?

Kızıl Goncalardan Ortalık Toz Duman Meryem’e Ağır Suçlama

Sare Ayça Anamur’un Gururu Oldu

Silifke’de 15 Öğretmene Model Uçak Eğitimi Sertifikası Verildi

Öğretmenler günü öncesi çocukların öğretmenlerine olan sevgi ve özgüven bağlarını arttıralım

Yeni Dünya Zirvesi: Gençlere Yeni Dünyanın Kapılarını Araladı

Lidya Grup, SIGN İstanbul 2024’de global markaların yeni ürünleri ile teknoloji şovu yapacak

KARİYER MERKEZİ İŞ GÜCÜ PİYASASININ FOTOĞRAFINI ÇEKİYOR

BÜYÜKŞEHİR’İN KURSLARI SAYESİNDE 3 ÜNİVERSİTEYİ DERECEYLE KAZANMAYI HAK ETTİ

BÜYÜKŞEHİR, GELECEĞİN BİLİM İNSANLARINI YETİŞTİRİYOR

E-öğrenme trendleri aldı başını gidiyor

Uzaktan Çalışma Teknikleri ve İletişim Uygulamaları

Özel Üniversitelerde Ücret Artışları: Yüzde 150’ye Varan Zamlar Şok Yarattı

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 16 14 0 2 28 44
2.Fenerbahçe 16 11 2 3 25 36
3.Samsunspor 16 9 4 3 12 30
4.Göztepe 16 8 4 4 10 28
5.Eyüpspor 17 7 4 6 7 27
6.Beşiktaş 16 7 4 5 7 26
7.İstanbul Başakşehir 15 6 5 4 4 22
8.Gazişehir Gaziantep 16 6 7 3 -2 21
9.Antalyaspor 16 6 7 3 -8 21
10.Konyaspor 16 5 6 5 -5 20
11.Rizespor 16 6 8 2 -9 20
12.Trabzonspor 16 4 5 7 2 19
13.Kasımpaşa 15 4 4 7 -1 19
14.Sivasspor 17 5 8 4 -7 19
15.Alanyaspor 16 4 6 6 -3 18
16.Kayserispor 16 3 7 6 -16 15
17.Bodrum FK 16 4 10 2 -10 14
18.Hatayspor 15 1 8 6 -11 9
19.Adana Demirspor 15 1 12 2 -23 2