Türkiye: Enflasyonda baz etkisi süreci
-Baz etkisi ve diğer unsurlar
-Faiz indirimi döngüsü sonu, alternatif araç kullanımı
-Yavaşlayan büyüme ivmesi
Aylık tüketici fiyatları enflasyonu, kasım ayında genel olarak fikir birliği beklentisiyle uyumlu olarak +%2,9 olarak geldi. Sonuç olarak, yıllık TÜFE enflasyonu ekimdeki %85,5'ten kasımda %84,4'e geriledi. Yıllık çekirdek TÜFE 'C' %68,9'a gerilerken, yıllık ÜFE %157,7'lik zirveden %136’ya düştü. Kurdaki değer kaybı ve ÜFE enflasyonundaki kademeli geçişin yanı sıra güçlü talep koşulları ve gıda fiyatları enflasyonunun kalıcı olması yıllık enflasyonu yüksek tutmaya devam edecek görünüyor.
Asgari ücret komitesi 2023 yılı rakamını ay sonuna doğru açıklayacak. Milliyet gazetesi, asgari ücretin %50 artabileceğini ve yıllık artışın %94'e çıkabileceğini bildirdi. Yıllık TÜFE'nin %84,4 ve ÜFE'nin %136 olmasıyla, işçi sendikaları enflasyonun üzerinde zamlar istiyor. Bu arada işverenler, devletin asgari ücret desteğinin artırılmasını ve gelir vergisi dilimlerinin de yukarı doğru ayarlanmasını istiyor. Asgari ücret şu anda aylık 6,5 bin TL (brüt) ve 5,5 bin TL (net). Bu da 294 ABD dolarına denk düşüyor.
TCMB, politika faizini 150 baz puan indirerek %9'a indirirken, Ağustos ayında başlayan faiz indirim sürecini de hem beklentiler hem de Banka'nın son yönlendirmeleri doğrultusunda sonlandırmaya karar verdi. Banka, parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini destekleyici araçları kararlılıkla kullanmaya ve ek tedbirler uygulamaya devam edeceğini belirtmiştir. Uygulanacak kapsamlı politika seti, Aralık ayında 2023 Para ve Döviz Kuru belgesinde yayınlanacak.
TCMB, TL mevduatları toplam içindeki payı %50'nin altında olan bankalar için döviz depolarında uygulanan %3'lük ceza komisyonunu %8'e yükseltti. Bu kararın TCMB'nin politika faizini 150 baz puan indirdiği gün alması ironik, çünkü bankaların cezadan kaçınmak veya artan maliyeti telafi etmek için yapabilecekleri tek şey TCMB tarafından sınırlandırılmayan oranlar olan TL mevduat faizlerini yükseltmek ve kredileri artırmak. Böylece TCMB, kağıt üzerinde tek haneli politika faizine ulaşmak gibi kutsal hedefine ulaşırken bankalar ise faiz artırımına gitti. Faiz oranı etkin bir şekilde politika faizi ile sınırlanan TL ticari krediler için, manşet faiz oranları gerçekten düşecek ancak kullanılabilirlik daha da azalacaktır.
Manşet ve çekirdek TÜFE ile TCMB politika faizi karşılaştırması… Kaynak: TCMB, TÜİK, Bloomberg, Tera Yatırım
Türkiye'nin GSYİH'sı 3Ç22'de yıllık bazda %3,9 arttı ve bu, %4,3'lük genel tahminle büyük ölçüde uyumlu. 2Ç20'deki COVID-19 kısıtlamalarının bir sonucu olarak %10,4'lük çeyreksel daralmanın ardından, GSYİH Haziran 2020'den itibaren keskin bir şekilde toparlanıyor. Oysa 3Ç22, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYİH'nın %0,1 daralmasıyla 2Ç20'den bu yana GSYİH'de ilk düşüşü gösterdi. Ayrıntılar, toplam özel yurt içi tüketimin 3Ç22'de bir önceki yıla göre %19,8 arttığını gösterdi; kamu sektörünün tüketim harcamaları bir önceki yıla göre %8,5 arttı; brüt sabit sermaye oluşumu bir önceki yıla göre %1,3 azaldı; net ihracatın genel GSYİH büyümesine katkısı bir miktar geriledi ve hala pozitif 0,7 puanda kaldı; ve stoklardaki değişikliklerin katkısı 9,6 puanlık derin bir negatifte kaldı.
OECD, Türkiye'nin GSYİH'sinin 2022'de %5,3 artarak 2023'te %3,0'a ve 2024'te %3,4'e düşmesini bekliyor… Oysa enflasyonun 2022 sonunda %73,2, 2023'te %44,6 ve 2024’te %42,1 ile yüksek ve sabit kalması bekleniyor. OECD, büyük dış finansman ihtiyaçlarının ve düşük rezerv tamponlarının ekonomiyi şoklara karşı oldukça savunmasız bıraktığına dikkat çekiyor ve TCMB'nin politika faizini artırması ve güveni desteklemek için resmi enflasyon hedefine gerçekçi bir yakınsama yolu için güvenilir bir ileriye dönük rehberlik sağlaması gerektiğini düşünüyor.
Türkiye'nin Büyümesi Yavaşlamaya Başlıyor… Reel GSYİH büyüme oranı (mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış) ile uzun vadeli büyüme patikasının karşılaştırılması… (Pandemi başlangıcı olan 1Ç19 baz alınarak zincir hacim endeksi Faktör 100 ile normalize edilmiştir.) Kaynak: Bloomberg, TÜİK, Tera Yatırım
Eylül ayında cari işlemler dengesi US$ 3 milyar açık verdi. Beklendiği gibi, ödemeler dengesi verileri revize edildi ve son 12 aylık C/A açığı, esas olarak net turizm gelirlerindeki yaklaşık 7 milyar ABD doları tutarındaki yukarı yönlü revizyonun etkisiyle yaklaşık 7 milyar ABD doları düşürüldü. Böylelikle, Türkiye'nin 12 aylık hareketli C/A açığı Eylül 2022'de 39,2 milyar ABD Dolarına yükseldi (GSYİH'nın yaklaşık %4,8'i). Mal açığı, yüksek emtia fiyatlarının etkisiyle her yıl keskin bir şekilde artarken, net hizmet gelirleri nispeten düşük tabandan iyileşmeye devam etti. Finansman cephesinde, Eylül ayında 1 milyar ABD doları değerinde brüt doğrudan yabancı yatırım girişi oldu.
TCMB'nin devam eden gevşek politikasının ve büyüme destekli mali politikaların enflasyonu beslemeye devam edebileceğini düşünüyoruz. Enflasyonda Aralık ayından sonra güçlü baz etkileri işleyeceğinden dolayı Kasım’daki yıllık enflasyon düşüşü bir başlangıç olarak görünüyor. İlerleyen dönemlerde de benzer baz etkileri işleyeceğinden enflasyonun 2023’ün ilk birkaç ayını da içine alacak bir şekilde azalacağını bekliyoruz.
Gelişmekte olan piyasalar: Enflasyon ve sermaye dinamikleri
-Yıl sonu yaklaşırken gelişmekte olan ekonomilerin mevcut durumu
-Rusya petrol fiyatı tavanı
-Çin: Covid ile Yaşamak
Hindistan, son on yılda sessizce gelişmekte olan bir pazar haline geldi. Herhangi bir büyük EM'nin en iyi performansını kolayca geçmekle kalmadı, aynı zamanda pozitif getiri sağlayan hemen hemen tek pazar oldu.
3 Aralık 2012'den itibaren yeniden temel alınan ilgili MSCI endekslerinden bazıları aşağıda verilmiştir.
Hindistan öne çıkıyot… İlgili MSCI endekslerinin ABD Doları (%) cinsinden yeniden temellendirilmiş fiyat getirileri... Kaynak: Refinitiv, FT
Bu haftanın Pazartesi gününden itibaren AB, Rusya'dan deniz yoluyla petrol ithalatını yasakladı. Ayrıca, Moskova petrolünü kendi seçtikleri tavan fiyatın altında satmadığı sürece, işletmelerinin Rus petrolünü dünyanın herhangi bir yerine nakletmesini veya sigorta gibi hizmetler sunmasını yasaklama konusunda ABD, İngiltere ve daha geniş batıya katılıyor.
Kısa vadede çok az şey değişebilir. Varil başına 60 dolarlık üst sınır, Rus petrolünün hâlihazırda ticaret yaptığı yere yakın olduğundan (mali kısıtlamalar ve şirketlerin kendi kendine yaptırımları dünya fiyatlarında keskin bir indirim yarattı), eskisi gibi çok şey devam edebilir. Özellikle, fiyat üst sınırının, Rusya'nın gelirlerini Putin'in savaşma kabiliyetini baltalayacak kadar kısma gibi görünen hedefine ulaşması pek olası değil.
Rusya, fiyat tavanına uyan ülkelere satış yapmayı reddedeceğini söylüyor. Piyasadan önemli miktarda ham petrol alınırsa, fiyatlar fırlayabilir. Ancak bu durumda, büyük petrol ihracatçılarından oluşan OPEC kulübü, yeni bir petrol artışının çıkarlarına uygun olup olmadığına karar verecek. Kartel, işleri istikrarlı tutmayı tercih ettiğini öne sürerek hafta sonu üretimi değiştirmemeye karar verdi.
Nomura'ya göre, Çin'deki Covid kilitlenmelerinin ekonomi üzerindeki etkisi Ekim ayının başından bu yana ilk kez azalıyor. Bununla birlikte, Japon bankasındaki analistler, Çin enfeksiyonlarda ani bir artışa hazır görünmediğinden, önümüzdeki yolun zorlu olacağı konusunda uyardı.
Nomura'nın Çin Baş Ekonomisti Ting Lu ve bir ekibin hazırladığı bir raporda, Pazartesi günü itibarıyla Çin'in Kovid kontrollerinin ekonomisi üzerindeki olumsuz etkisinin Çin'in toplam GSYİH'sının bir hafta önceki %25,1'den %19,3'üne düştüğünü söyledi.
Çin, büyük bir Covid enfeksiyonu dalgasına iyi hazırlanmış görünmüyor ve 'Covid ile yaşama' yaklaşımını benimseme konusundaki ertelemesinin bedelini ödemek zorunda kalabilir. Ülke ayrıca, son birkaç hafta içinde günlük rekor seviyelere ulaşan virüs enfeksiyonlarında bir artış bildirdi. Vaka sayısı, zorunlu virüs testindeki düşüşün ortasında son günlerde azaldı.
Nomura analistleri, bir hafta öncesine göre çok daha yüksek olan 528,6 milyondan düşük olsa da, yaklaşık 452,5 milyon insanın mevcut tecrit önlemlerinden etkilendiğini söyledi. Bu rakamlar birçok ülkenin nüfusunu aşsa da, Çin'in yalnızca üçte birini yansıtıyor.
Gelişmiş ekonomiler: Dezenflasyon geçici veya sürekli?
-Mevcut veriler ve şahin olmayan bazı açıklamalar doğrultusunda Fed için son tahminler
-Enflasyon gerçekten soğuyor mu?
-Fed çalışmaya devam edecek mi?
Beklenen yarım puanlık faiz artışıyla birlikte bu ay yayınlanacak olan yeni ABD Merkez Bankası tahminleri, Fed’in hedef oranının en son 2007 mali krizinin arifesinde görülen seviyelere doğru ilerlediğini gösterebilir ve aynı zamanda politika yapıcıların en güncel tahminlerini ortaya koyacaktır.
Kasım ayı için beklenenden daha güçlü bir ABD istihdam raporu, firmaların 263.000 işçi eklediğini, saatlik ücretlerin yıllık %5,1 oranında arttığını ve işgücünün boyutunun küçüldüğünü gösterdi; Fed istihdam piyasasının ve ücret baskısının bundan sonra soğumaya başlayacağını umuyor.
Oranlar ve enflasyon… Merkez Bankası oranları hızlı bir şekilde artırıyor ve bunun etkisi nihayet manşet enflasyon rakamlarında kendini gösteriyor olabilir. Bu, daha küçük oran artışları için kapıyı açtı… Kaynak: Federal Reserve, Bureau of Labor Statistics
Enflasyonda şu ana kadar sadece ılımlı bir düşüşle birleştiğinde, Fed'in 19 politika yapıcısının yeni projeksiyonları, oranların artmaya devam ettiğini ve 2023 yılına kadar yüksek kalmaya devam ederek, gelecek yılın sonuna kadar faiz indirimlerine yönelik mevcut piyasa beklentilerine karşı çıkacak gibi görünüyor.
Jefferies ekonomisti Thomas Simons, 'Fed bize işsizliği artırmanın ve ücret artışını düşürmenin uzun bir kısıtlayıcı politika dönemi gerektireceğini söylüyor ve bugünün verileri bu yönde daha fazla kanıt sağlıyor' dedi: 'Bu, Fed'i önümüzdeki toplantıda geniş çapta beklenen 50 (baz puan) faiz artırımı yolundan saptırmıyor ve bize, nihai faiz oranının gelecek yıl %5'in üzerine çıkacağına dair beklentimize daha fazla güven veriyor.'
Perşembe günü yayınlanan veriler, Fed'in tercih ettiği enflasyon ölçüsünün Ekim'de %6 olduğunu, Eylül'deki %6,3 oranından bir düşüş gösterdiğini ve bu yılın en düşük seviyesi olduğunu, ancak yine de Fed'in %2'lik hedefini üç katına çıkardığını gösterdi.
Kaynak: Tera Yatırım-Enver Erkan
Hibya Haber Ajansı
